© 2024 solvo B.V.

Morfinepomp via ruggenmerg

Weet iemand wat af van een morfine-pompje dat geplaatst wordt in je lichaam?

Antwoord van de apotheker

Morfine, een zeer sterke pijnstiller, uit de groep der opiaten, kan dan met behulp van een ingebrachte naald of katheter onderhuids, via de bloedvaten of via de rug worden toegediend. Voor toediening van opiaten in het ruggenmerg wordt gekozen als zeer hoge doseringen opiaten te weinig effect opleveren of lagere doseringen ernstige bijwerkingen geven. Deze zogenaamde spinale pijnbestrijding is onder te verdelen in epidurale en intrathecale toediening van opiaten. Om het ruggenmerg zitten drie vliezen met daartussen twee ruimten: de epidurale en de intrathecale ruimte. De epidurale ruimte bestaat uit bindweefsel en vet dat de uit de rug tredende zenuwen omgeeft. Bij toediening van pijnstillers in deze ruimte worden deze middelen opgeslagen in het vetweefsel, waarna een geleidelijke afgifte plaatsvindt aan het lichaam. De intrathecale ruimte bevat de vloeistof die onze hersenen en ruggenmerg omgeeft. Toediening van pijnstillers in deze ruimte geeft een directe vermenging van deze hersenvloeistof met de toegediende stoffen, waardoor de pijnstillers de receptoren heel gemakkelijk kunnen bereiken. Epidurale of intrathecale toediening van een opiaat geeft een sterk en langdurig effect met minder bijwerkingen dan andere technieken. De keuze voor epiduraal of intrathecaal wordt bepaald door effectiviteit en bijwerkingen. Er is meestal weinig verschil in effectiviteit. Bij epidurale toediening wordt de morfine echter voor een groot deel in de algemene circulatie opgenomen. Bovendien worden plasmaconcentraties vergelijkbaar met een injectie in de spier. Hierdoor is de kans op bijwerkingen groter dan na intrathecale toediening, waarbij de dosering lager kan zijn. Daarnaast is een voordeel van intrathecale toediening dat het opiaat direct in de buurt van de receptor wordt toegediend. Bovendien kan anticipatie op eventueel optredende gewenning beter plaatsvinden bij intrathecale toediening, gezien de lagere doseringen. De reactie van het lichaam op de katheter speelt voornamelijk een rol bij de epidurale toedieningsvorm: binnen de epidurale ruimte kan bindweefselvorming leiden tot verstopping van de katheter en bij toenemende vermagering kan het epidurale vet in volume afnemen. Deze overwegingen hebben geleid tot een voorkeur voor de intrathecale methode. Het nadeel van intrathecale toediening is dat cerebrospinale vloeistof via het insteekgat van de katheter naar buiten kan lekken en aanleiding kan geven tot houdingsafhankelijke hoofdpijn. Deze klachten verdwijnen meestal spontaan binnen vier dagen. Eventueel kan een epidurale injectie met afgenomen bloed de insteekopening dichten, de zogenaamde \'epidurale bloodpatch\'. Het infectiegevaar is voor beide technieken even hoog, maar vormt een aanvaardbaar risico gezien de aanmerkelijke resultaten van deze vorm van pijnbestrijding. Nadat de katheter epiduraal of intrathecaal is ingebracht, wordt deze onder de huid inwendig naar de flank geleid. Voordat de katheter naar buiten wordt geleid, zijn er twee mogelijkheden: het inbrengen van een \\\'aanprik\\\' (portale) systeem of het direct naar buiten afleiden van de katheter. Het voordeel van het portale systeem is de kleinere kans op verplaatsing van de katheter door druk of trek. Een nadeel is dat het portale systeem iedere keer opnieuw moet worden aangeprikt, wat de kans op infectie verhoogt. Bovendien kan dit aanprikken problemen opleveren omdat het moet worden gedaan door een deskundige of ervaren persoon. Bij het direct naar buiten leiden van de katheter blijft het gehele systeem gesloten, zodat theoretisch de infectiekans kleiner is. Langdurige epidurale en in mindere mate ook intrathecale katheterisatie bij patiënten met kanker is tegenwoordig gewone praktijk. Infecties blijken hierbij opvallend weinig voor te komen. Een operatie zoals voor het inbrengen van het portale systeem nodig is, is bij het direct naar buiten afleiden van de katheter niet nodig. Het inbrengen van het kathetersysteem thuis moet afgeraden worden. Er wordt immers een niet-lichaamseigen systeem ingebracht en net als bij heupoperaties wordt de kans op infectie mede bepaald door de steriele omstandigheden tijdens het inbrengen. In de thuissituatie levert dit problemen op. (HK)

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Wil jij meer informatie over medicijnen, onderzoeken en
behandelingen ontvangen? Schrijf je dan in en krijg maandelijks de nieuwsbrief.

Ziekenhuis.nl gebruikt cookies. Lees hier onze Privacy- en cookieverklaring.

Cookies

Ziekenhuis

Om je een informatieve en prettige online ervaring te bieden, maken Ziekenhuis.nl (onderdeel van solvo b.v.) en derden gebruik van verschillende soorten cookies. Hieronder vallen functionele, analytische en persoonlijke cookies. Met deze cookies kunnen we de werking van onze website verbeteren en je van gepersonaliseerde advertenties voorzien. Door op ‘Akkoord en doorgaan’ te klikken, gaat u akkoord met het plaatsen van alle cookies zoals omschreven in onze privacy- & cookieverklaring.

Cookievoorkeuren

Je kunt hieronder toestemming geven voor het plaatsen van persoonlijke cookies. Met deze cookies houden wij en onze partners je gedrag op onze website bij met als doel je persoonlijke advertenties te tonen en onze website te optimaliseren.

Selecteer welke cookies je wil accepteren