Carbamazepine

Carbamazepine is een alternatief voor lithium (en ook valproaat) als dit middel niet of onvoldoende werkt, niet verdragen wordt of niet gewenst wordt door de patiënt. Lithium, valproaat en carbamazepine kunnen ook gecombineerd worden als de werking van één van de middelen onvoldoende is.

Wijze en duur van toediening

Carbamazepine wordt ingenomen als tablet of drank. Over het algemeen wordt aangeraden carbamazepine verdeeld over de dag tijdens of na de maaltijd in te nemen. Er zijn echter ook tabletten beschikbaar die het medicijn langzaam afgeven (Carbymal Retard tabletten of Tegretol CR Divitab tabletten); het voordeel van deze tabletten is dat ze inname eenmaal per dag mogelijk maken, bij voorkeur ''s avonds.

Wanneer voorgeschreven om ziekteperioden te voorkomen wordt carbamazepine voor lange tijd, dat wil zeggen voor tenminste enkele jaren, voorgeschreven. Voor een optimale dosering moet af en toe de concentratie (bloedspiegel) van carbamazepine in het bloed worden gecontroleerd. Deze controle kan gecombineerd worden met de normale bloedcontroles, die aanvankelijk eenmaal per maand en later 2-4 maal per jaar plaatsvinden (en uiteindelijk minimaal eenmaal per jaar). Indien een behandeling met carbamazepine ineens wordt gestopt kunnen zogenaamde onthoudingsverschijnselen optreden. Daarom is het verstandig niet ineens te stoppen, maar de dosering in de loop van enkele weken geleidelijk te verminderen (tenzij er sprake is van een (mogelijke) vergiftiging; dan moet carbamazepine onmiddellijk gestaakt worden).

Werking

Carbamazepine is werkzaam tegen acute manieën en kan het opnieuw optreden van manieën of depressies voorkomen.

Bijwerkingen

Carbamazepine wordt meestal goed verdragen. De meest voorkomende bijwerkingen van carbamazepine zijn:

• duizeligheid
• moeheid en sufheid
• verminderde eetlust, misselijkheid, darmklachten
• wazig zien en dubbelzien
• huiduitslag met jeuk: rode vlekken, pukkeltjes en blaasjes
• koorts en bloedafwijkingen:onder meer vermindering van witte bloedcellen
• leverfunctieafwijkingen
• haaruitval.

Wat is er aan deze bijwerkingen te doen?

Bij het optreden van koorts en keelpijn, infecties en blauwe plekken dient acuut contact opgenomen te worden met de psychiater of huisarts, zodat bekeken kan worden of dit te maken heeft met bloedafwijkingen. Ook bij het optreden van huidafwijkingen is het verstandig zo snel mogelijk contact op te nemen met de psychiater of huisarts, omdat het nodig kan zijn bij een allergische reactie de medicijnen te staken. Bij misselijkheid en andere maagdarmklachten wordt aangeraden de medicatie met wat voedsel in te nemen of bij het gebruik van tabletten die meerdere malen per dag worden ingenomen, over te gaan op de eenmaaldaagse tabletten met een langzamere afgifte.

Een carbamazepinevergiftiging

Verschijnselen die kunnen optreden bij een vergiftiging met carbamazepine zijn naast toename van gewone bijwerkingen:

• trillen,
• onrust
• krampen en tenslotte
• bewustzijnsdaling tot coma toe.

Bij het vermoeden op een vergiftiging dient de carbamazepine-inname te worden gestopt en de psychiater en/of huisarts te worden gewaarschuwd.

Controles bij het gebruik van carbamazepine

Controles van het bloed zijn aanvankelijk maandelijks nodig. Uiteindelijk is controle eenmaal per jaar meestal voldoende. Het bloed moet 12 uur plus/min 1 uur na de laatste inname worden afgenomen.

Combinatie met andere geneesmiddelen

Carbamazepine kan de werkzaamheid van diverse andere geneesmiddelen verminderen. Voorbeelden zijn bloedverdunners, de anticonceptiepil, andere psychofarmaca en sommige antibiotica. Bij gelijktijdig gebruik met andere geneesmiddelen kan het daarom nodig zijn de dosering van deze geneesmiddelen te verhogen, en bij stoppen van de behandeling met carbamazepine juist te verlagen.