Wat is een medisch proefpersoon en wat is het doel van medisch onderzoek?
Een medisch proefpersoon is iemand die vrijwillig deelneemt aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek. Grofweg zijn er twee soorten medisch proefpersonen te onderscheiden. Dit zijn de gezonde proefpersonen en de ‘zieke’ proefpersonen (de patiënten). Vaak hebben zij ook andere beweegredenen om aan een medisch onderzoek deel te nemen, hierover later meer. Waarom medisch onderzoek nodig is, lees je hieronder.
Doel medisch onderzoek
Het doel van medisch onderzoek is om:
- Meer over een ziekte te weten te komen.
- Betere behandelingen (in vorm van therapieën, operatietechnieken, geneesmiddelen of een combinatie van allen) voor ziekten te vinden. Dit wordt ook wel therapeutisch onderzoek genoemd. Niet alleen de effecten van de behandelingen, maar ook de eventuele bijwerkingen worden hierin meegenomen.
- Mogelijkheden te vinden om ziekten op te sporen. Dit wordt ook wel diagnostisch onderzoek genoemd.
Een medisch onderzoek wordt uitgevoerd door een arts of wetenschapper die nauw bij het onderzoek is betrokken. Meestal wordt een nieuwe behandeling vergeleken (groep 1) met een bestaande behandeling (groep 2). Verwachtingen van zowel de onderzoeker als van de proefpersonen kunnen de resultaten van het onderzoek beïnvloeden en daarom wordt meestal door middel van loting bepaald in welke groep een proefpersoon terecht komt. Dit wordt ‘randomisatie’(toeval) genoemd. Zelf weet je niet in welke groep je zit, zodat de betrouwbaarheid gewaarborgd blijft. Bij sommige onderzoeken weet ook de wetenschapper niet in welke groep jij bent ingedeeld. Dit wordt een ‘dubbelblind’ onderzoek genoemd. De resultaten van een dubbelblind onderzoek kunnen niet beïnvloed worden door de verwachtingen van zowel de proefpersonen als van de onderzoeker, wat het een betrouwbare methode maakt.
Placebo
Bij een geneesmiddelenonderzoek komt het voor dat een wetenschapper een nieuw medicijn vergelijkt met een 'nepmedicijn' (placebo). De groep proefpersonen wordt dan opgedeeld in twee groepen. Eén groep krijgt de placebo en de andere groep het echte medicijn. Beiden groepen worden vervolgens met elkaar vergeleken. Zo kan achterhaald bijvoorbeeld achterhaald worden welke voordelen het nieuwe medicijn heeft. Een placebo ziet er precies hetzelfde uit als het echte medicijn, het heeft bijvoorbeeld dezelfde kleur en is even groot. Alleen zitten er in het placebo-medicijn géén werkzame stoffen. Ook in onderzoeken met een placebo wordt vaak gebruik gemaakt van randomisatie, je kunt dan niet kiezen of je het echte medicijn of nepmedicijn wilt slikken.