© 2024 solvo B.V.

Vergoeding Provigil / ziekenfonds?

Ik ben een MS-patiënt en gebruik al geruime tijd het medicijn Provigil 100 (modafinil). Daar ik niet kan genieten van een tussenkomst van het ziekenfonds moet ik zelf opdraaien voor de volledige kostprijs (225 Euro voor 45 dagen). Bestaat er een andere mogelijkheid / medicijn om deze medicatie te vervangen of wel van een tussenkomst te genieten?

Antwoord van de apotheker

Voor zover bekend ken ik geen instantie die buiten de wettelijke regels deze medicijnen wel vergoed. Indien uw inkomen laag is kunt u wellicht een beroep doen op de bijzondere bijstand via uw gemeente. Modafinil is geregistreerd voor de behandeling van narcolepsie. Wereldwijd bestaat er een grote consensus aan de soort geneesmiddelen die voor het behandelen van de narcolepsie-klachten het meest aangewezen zijn. Er bestaan per land grote verschillen betreffende de hoeveelheden en de tijdstippen die per dag worden geadviseerd. Niet alle geneesmiddelen zijn in elk land beschikbaar of zijn ze voor deze indicatie niet geregistreerd. Daarom beperken we ons tot de eerste keuze geneesmiddelen die in Nederland beschikbaar zijn, en kunnen slechts een kort overzicht geven van de geneesmiddelen die in andere landen soms als eerste keuze worden gebruikt. Geneesmiddelen die de slaperigheid onderdrukken De meest bekende zijn de psychostimulantia of centraal werkende psychoactiverende stoffen die bedoeld zijn om zowel de slaperigheid en dan vooral de slaapaanvallen te voorkomen als het alertheidniveau te verhogen en op peil te houden. Methylfenidaat (Ritalin®) (tablet 10mg). Dit was voor kort het enige psychostimulans dat in Nederland voor de indicatie narcolepsie is geregistreerd. Het wordt voorgeschreven in een dagdosering van 10-60 mg (maximum 80-100 mg), meestal verdeeld over 2 à 3 innamen. Het geneesmiddel kan het best ½ tot ¾ uur voor het eten worden ingenomen. Sommige behandelaars geven \'s ochtends een hogere dosis. Om inslaapstoornissen te vermijden is het gebruik na 18.00 uur niet aangewezen. Tot op heden zijn er geen bewijzen dat intermitterend gebruik (b.v. geen inname tijdens weekenden) gewenning voorkomt. Na inname bereikt de stof zijn maximum plasmaconcentratie na 1 uur en de halfwaarde tijd bedraagt 2 - 4 uur. Bij de meeste narcolepsiepatiënten is methylphenidaat in staat het vigilantiepeil gedurende 2 - 3 uur te handhaven op een niveau van 50-80% van het normale. Dikwijls wordt deze periode gevolgd door een kortdurende dip. Uiteraard moet het moment van de inname afgestemd worden op de behoefte van het werk en moet men beletten dat het interfereert met de geplande dutjes overdag. De inname kan gepaard gaan met vervelende bijwerkingen zoals rusteloosheid, agitatie, spiertrekkingen en licht beven, slapeloosheid, hoofdpijn, verminderde eetlust etc. Voorts zijn er de bekende sympaticomimerische effecten waaronder drogemond, onregelmatige hartactie, tachycardie, verhoging van de bloeddruk, mydriasis, mictiedrang. Contra-indicaties zijn het bestaan van cardiovasculaire stoornissen (hypertensie, aritmieën), maar ook psychische klachten. In de literatuur wordt vermeld dat de langdurige inname van methylphenidaat in hoge dosering (meer dan 60 mg) paranoïde hallucinatoire verschijnselen kan uitlokken. Na het stoppen kan de slaperigheid in belangrijke mate toenemen en kan men zelfs gedurende een langere periode depressief zijn. Modafinil (modiodal®) (tablet 100mg). Dit is een nieuw, amfetaminevrij geneesmiddel dat vergelijkbaar met methylphenidaat en amfetamine de slaapaanvallen onderdrukt en de vigilantie verhoogt. Een belangrijk winstpunt is zijn langere werkingsduur, zodat de inname van 1 à 2 tabletten \\\\\\\'s ochtends soms voldoende is. Zonodig kan het aangevuld worden met 1 à 2 tabletten \\\\\\\'s middags, maar liefst niet na 14.00 uur. Tevens zijn de bijwerkingen veel minder uitgesproken in vergelijking met amfetaminen en methylphenidaat. In Nederland is er met dit product nog maar een beperkte ervaring opgedaan. De meeste vermelde ongewenste klachten zijn hoofdpijn, tachycardie en soms toename van de bloeddruk. In dit laatste geval is goede controle noodzakelijk. Amfetamines. De meest gebruikte amfetamines zijn dextro-amfetaminesulfaat in een dagdosering van 10 - 60 mg en metamfetaminehydrochloride in een dosering van 5 - 30 mg. In Nederland zijn de geneesmiddelen, vooral omwille van hun sympaticometische bijwerkingen en hun potentieel gevaar voor gewenning en misbruik niet meer verkrijgbaar. Mazindol (Teronac®) (tablet 1-2 mg). Tot voor kort (1998) konden patiënten, die onvoldoende reageerden op methylphenidaat of te veel last hadden van de bijwerkingen, soms behandeld worden met mazindol, te beginnen met één inname \'s ochtends (1-2 mg) en zonodig na een week een tweede inname \'s middags. Jammer genoeg is dit geneesmiddel niet meer te verkrijgen. Geneesmiddelen ter behandeling van de kataplexie Kataplexie, hypnagoge hallucinaties en slaapverlammingen zijn verschijnselen die worden geassocieerd met een verstoorde Remslaapdistributie. Alle antidepressiva worden gekenmerkt door een onderdrukking van de Rem-slaap, reden waarom ze tegen kataplexie worden gebruikt alhoewel meestal in een lager dosering. Voor alle antidepressiva geldt dat de patiënt nooit op eigen initiatief en zonder medeweten van de behandelend arts zijn medicatie plots mag stopzetten. Vooral wanneer de patiënt reeds langdurig behandeld wordt met een hoge dosering kan dit aanleiding geven tot een kataplectische status. Deze kunnen echter ook spontaan optreden. In dit geval is ziekenhuisopname wenselijk en wordt de medicatie zeer langzaam afgebouwd. Tricyclische antidepressiva (TCA\\\\\\\'s). De meest gebruikte zijn clomipramine (Anafranil®) 10-25 mg/tablet en imipramine (Tofranil®) 10-25 mg (maximum 150 mg) verdeeld over 2 à 3 innamen. Men begint met een lage dosering (b.v. 2 maal daags 10 mg) waarbij het tijdstip van inname wordt afgestemd op de perioden waarin de aanvallen het meest uitgesproken of het meest hinderlijk zijn. Sommige behandelaars adviseren de hoogste dosering \\\\\\\'s ochtends in te nemen. (b.v. 25-10-10) Wanneer echter de hypnagoge hallucinaties bij het inslapen als uiterst hinderlijke klacht worden beleefd, dan is de inname van 25-50 mg, 1 uur voor het naar bed gaan aangewezen. Nadeel van de TCA\\\\\\\'s zijn hun vele bijwerkingen zoals droge mond, obstipatie, mictieklachten, tachycardie, aritmieën, duizeligheid, etc. \\\\\\\\de klachten die door de patiënten als het meest hinderlijk worden ervaren zijn de ongewenste gewichtstoename (meer dan de helft) en vooral de zeer sterke onderdrukking van de seksuele belevenis en potentie. Het is dan ook begrijpelijk dat ca. ? van de patiënten wegens deze neven werkingen de handelingen stopt ook al wordt de kataplexie er redelijk mee onderdrukt. selectieve Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRI\\\\\\\'s). Algemeen wordt aangenomen dat de bijwerking van deze categorie geneesmiddelen minder uitgesproken is dan voor de TCA\\\\\\\'s. Toch is dit per geneesmiddel en per patiënt verschillend. In de literatuur worden gunstige resultaten vermeld met fluoxetine® (20-40 mg/dag) en fluvoxamine® (100-300 mg/dag). Mao-(A)-remmers. Tot op heden is hiermee nauwelijks ervaring opgedaan alhoewel de reversibele MAO-A-remmers toch een verantwoorde keuze lijken. In zeer uitzonderlijke gevallen van zeer therapieresistente REM-slaapgebonden verschijnselen kan, het in ons land niet geregistreerd middel. Transylcypromine (parnate®) in een zeer lage dosering van 10-20 mg, toegediend onder zeer strenge voorzorgen, soms uitkomst bieden. Gammahydroxyboterzuur. Polysomnografisch onderzoek heeft aangewezen dat deze stof in een dosering van 20-30 mg/kg onmiddellijk voor het inslapen aanleiding geeft tot een sterke toename van de delta-slaap en een verbetering van de kwaliteit van de REM-slaap. Gezien de korte halfwaardetijd (1½ - 2 uur) houdt dit gunstig effect slechts 2 à 3 uur aan. Het is gebruikelijk dit product te laten innemen in siroopvorm (10% oplossing) onmiddellijk voor het beoogde tijdstip van inslapen en eventueel een tweede maal wanneer men reeds na 3 uur wakker wordt. De werking kan per patiënt sterk verschillen, een goede controle is dus gewenst. Een korte nachtelijke slaap met veel onderbrekingen is gebruikelijk bij patiënten met narcolepsie. Hierdoor kunnen de klachten overdag toenemen. Daardoor kan het nuttig zijn speciale aandacht te besteden aan het verbeteren van de nachtelijke slaap. Hiertoe kunnen volgende geneesmiddelen worden voor geschreven. Medicijnen om de slaap zelf te verbeteren Veel narcolepsiepatiënten hebben last van een onrustige slaap van korte duur met veelvuldig wakker worden. Bovendien wordt de slaap soms nog verstoord door het optrede van ongewilde trekkingen of ademstilstanden (slaap-apneu-syndroom) of angstwekkende nachtmerries. Een behandeling kan aangewezen zijn maar wordt soms bemoeilijkt omdat men moet vermijden dat t.g.v. deze geneesmiddelen de slaperigheid overdag toeneemt. Kortwerkende slaapmiddelen. Deze zijn ofwel van het benzodiazepine-type zoals temazepam (Normison®), lormetazepam (Loramet®), brotizolam (Lendormin®) e.a. of van het niet-benzodiazepine-type, zoals zolpidem (stinoct®) en zopiclon (Imovane®). Wanneer ze te kort werken kunnen ze aanleiding geven tot toename van de angstdromen op het einde van de nacht. Voorts is het gevaar voor gewenning groot. Sederende antidepressiva. Middelen als trazodon (Trazolan®) (½ - 1 tablet) kunnen eveneens de slaap bevorderen. Gammahydroxyboterzuur-siroop. Zoals reeds gemeld bij de kataplexie-bestrijding kan dit middel aanleiding geven tot zeer snel inslapen gedurende 1-2 uur. Melatonine. Er is nog weinig ervaring met deze stof bij personen met narcolepsie. Het is bekend dat de hoeveelheid van 1-5 mg, in te nemen een paar uur voor het naar bed gaan , de slaap kan verbeteren. Medicijnen om de slaapverstorende verschijnselen te behandelen Onder storende verschijnselen verstaan we met name het slaap-apneu-syndroom (OSAS) en periodiek bewegen met de benen (PLM). Bij het slaap-apneu-syndroom snurkt de patiënt hevig en houdt hij regelmatig zijn adem in, telkens gevolgd door onrustig worden. Dan is verwijzing naar een slaap/waakcentrum het meest aangewezen. Daar kan bekeken worden of hij in aanmerking komt voor een behandeling met een speciaal apparaat. Kenmerkend voor het periodiek bewegen met de benen is dat vooral de spieren aan de voorkant van de benen plots voortdurend samen trekken, maar ook beweegt het been soms. De verschijnselen kunnen 1 à 2 keer per minuut optreden. Clonazepam. Het meest affectief is clonazepam (Rivotril®) waarvan \\\\\\\'s avonds een ½ uur voor het naar bed gaan ½ - 2 mg wordt ingenomen. Jammer genoeg blijkt deze stof \\\\\\\'s ochtends dikwijls nog niet uitgewerkt te zijn, waardoor de patiënt zich suf en slaperig voelt. Dikwijls klaagt men ook over toenemende vergeetachtigheid. L-DOPA-preparaten L-DOPA-preparaten worden veel gebruikt, waarvan levodopa + benserazide (Madopar®) en levodopa + carbidopa (Sinemet®) de meest bekende zijn. Wegens hun kort durende werking (3 à 4 uur) wordt dikwijls de voor keur gegeven aan een retard-vorm. De begindosis bedraagt 62,5 mg en, indien niet effectief kan dit verhoogd worden tot 125 mg ( 1 tablet), in te nemen voor het naar bed gaan. Wanneer de trekkingen reeds \\\\\\\'s avonds beginnen mag ook om18.00 uur een extra tablet worden ingenomen. Als het middel eenmaal is uitgewerkt, kunnen de trekkingen in versterkte vorm aan het einde van de nacht terugkomen. Dit zelfde geldt ook voor de angstdromen. Het is ook bekend dat pergolide (Permax®) vooral gunstige invloed heeft op rusteloze benen. Het is belangrijk te beginnen met een lage dosering (0,05 mg) en dit om de 2 à 3 dagen met 0,05 mg te verhogen tot maximaal 0,5 à 1 mg. Wanneer andere medicijnen of technieken worden aangewend om de nachtelijke slaap te verbeteren, dan is het zinvol dat de patiënt dit, alsmede het effect hiervan, aan de behandeld arts meldt. (HK)

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Wil jij meer informatie over medicijnen, onderzoeken en
behandelingen ontvangen? Schrijf je dan in en krijg maandelijks de nieuwsbrief.

Ziekenhuis.nl gebruikt cookies. Lees hier onze Privacy- en cookieverklaring.

Cookies

Ziekenhuis

Om je een informatieve en prettige online ervaring te bieden, maken Ziekenhuis.nl (onderdeel van solvo b.v.) en derden gebruik van verschillende soorten cookies. Hieronder vallen functionele, analytische en persoonlijke cookies. Met deze cookies kunnen we de werking van onze website verbeteren en je van gepersonaliseerde advertenties voorzien. Door op ‘Akkoord en doorgaan’ te klikken, gaat u akkoord met het plaatsen van alle cookies zoals omschreven in onze privacy- & cookieverklaring.

Cookievoorkeuren

Je kunt hieronder toestemming geven voor het plaatsen van persoonlijke cookies. Met deze cookies houden wij en onze partners je gedrag op onze website bij met als doel je persoonlijke advertenties te tonen en onze website te optimaliseren.

Selecteer welke cookies je wil accepteren