'Foutief' gestopt met fluoxetine. Wat nu?
Sinds juni 2001 gebruik ik fluoxetine op advies van psychoterapeut en na contact met psychiater. Aanleiding: regelmatig terugkerende depressies en belastende familieanamnese. Inmiddels is therapie afgerond en het contact met de psychiater is in verband met een verhuizing overgenomen door de huisarts. Afgelopen juli stopte ik met fluoxetine omdat ik me toen al minstens een jaar over het geheel genomen een heel stuk stabieler, sterker en energievoller voelde. De psychiater had mij indertijd gezegd dat ik op ieder gewenst moment ineens helemaal kon stoppen met de medicatie, maar op internet zie ik dat daar (inmiddels?) anders over gedacht wordt en gesproken wordt van een periode van afbouwen. Ik heb meer de 'cold turkey-variant' gebruikt. De eerste weken na stoppen merkte ik nauwelijks verschil, maar inmiddels voel ik me echt labieler, vermoeider en bezorgder over van alles. Ik kan niet bepalen of dat komt door de berg werk die ik heb en/of de onbevredigende relatie met mijn echtgenoot (waar ik nu misschien meer moeite mee heb). Heb ik de fluoxetine wellicht toch te kort gebruikt (geen 5 jaar, zoals ik op internet zie)? Wat raadt u mij aan?
Antwoord van de apotheker
Hoe lang fluoxetine gebruikt moet worden bij depressies hangt er onder meer vanaf of je al eerder behandeld bent voor een depressie. Er bestaat geen volledige overeenstemming over de vraag of aan het eind van een depressieve periode de behandeling moet worden voortgezet om opleving van de huidige depressie te voorkomen of ter profylaxe van een volgende. Voor het bepalen van een optimale behandelduur en stopcriteria is nader onderzoek nodig. Als algemene richtlijn wordt aangehouden om na het verdwijnen van de depressie de behandeling in een adequate dosering nog minimaal zes tot negen maanden voort te zetten en dan uit te sluipen. Onderhoudsbehandeling is aangewezen bij recidiverende depressie, bij zeer ernstige depressies en bij een belaste familieanamnese. Na twee depressies wordt een onderhoudsbehandeling van minimaal twee jaar aangeraden en na drie depressies of meer een onderhoudsbehandeling van ten minste vijf jaar en eventueel langer. Patiënten die drie depressies hebben doorgemaakt, hebben 90% kans op een volgende depressie. De toegevoegde waarde van psychotherapie naast antidepressiva lijkt beperkt. Bij de onderhoudsbehandeling is het van belang de dosering op een werkzaam niveau te handhaven. Bij stoppen met de behandeling moet de dosering langzaam worden uitgeslopen om het ‘antidepressiva-onttrekkingssyndroom’ (slaapklachten, agitatie, angst) te voorkomen. De verschijnselen beginnen een à twee dagen na de laatste dosering en kunnen tot drie weken aanhouden. Het is belangrijk deze verschijnselen niet te verwarren met een recidief depressie. De optimale uitsluipperiode is niet duidelijk en bedraagt ten minste vier weken tot enkele maanden. In individuele gevallen kan een langzamer afbouwschema nodig zijn.