Hoe moet je handelen bij snijwonden?

Antwoord van de apotheker

Iedereen snijdt zich wel eens aan een mes of een stuk glas, de gemiddelde Nederlander loopt zo'n vier a vijf keer per jaar een bloedende snijwond op.

Een snijwond geeft vaak een (kortdurende) felle pijn die veroorzaakt wordt doordat de gevoelszenuwen in de huid doorgesneden worden.

Snijwonden komen veel voor bij spelende kinderen, klussende vaders, sporters en bij het bereiden van de maaltijd. Vaak worden de uitstekende ledematen getroffen, zoals hoofd, handen (vingers), armen of benen.

De ernst van een snijwond hangt af van de diepte van de snee, de lengte van de snee, de aard van de bloeding (aderlijk en/of slagaderlijk), de mate van ruwheid van het veroorzakende object, de mate van vervuiling en de druk waarmee de huid er mee in aanraking komt (stoten).

De huid beschermt ons lichaam tegen vuil en bacteriën. Als door een snijwond deze bescherming wegvalt, is het gevaar voor een ontsteking (en daarmee een verstoring van het genezingsproces) groot. Ook is daarbij de kans aanwezig dat de wond geïnfecteerd raakt, doordat vuile resten aan het gebruikte voorwerp in de wond achterblijven.

Bijtwonden, spijker- en prikkeldraadverwondingen (roest) en snijwonden door een mes waarmee rauw vlees of kip gesneden wordt, behoeven extra aandacht en reiniging. Het is daarom belangrijk dat de snijwond direct goed ontsmet en gesloten wordt.

Let op:
Diepe snijwonden (veroorzaakt door lange, dunne, scherpe objecten zoals spijkers of een mes) kunnen bedrieglijk zijn omdat de wond vaak aan de oppervlakte klein is, terwijl er wel ernstige schade aan onderliggende weefsels kan zijn.

Hoe geneest een snijwond?
De genezing van een snijwond hangt nauw samen met de aard en de omvang van de wond. Hoe gecompliceerder de snijwond, des te langer de genezingsduur zal zijn.

Door de rechte structuur van een snijwond geneest deze over het algemeen snel en netjes, mits deze goed wordt behandeld. De meeste (schone) snijwonden zijn binnen twee dagen grotendeels genezen, waarbij ook geldt dat een wond die met rust wordt gelaten sneller geneest.

Van nature zal een gesloten snijwond genezen volgens een vast patroon. Eerst zal binnen enkele uren een ontstekingsreactie ontstaan, bedoeld om een (mogelijke) wondinfectie te voorkomen.

In een normale situatie nemen deze ontstekingsverschijnselen snel weer af en is de ergste pijn dan ook verdwenen. Vervolgens zal, indien de wondranden goed gesloten worden en blijven, de snijwond gaan helen.

Over het algemeen geldt dat hoe gladder de wondranden zijn (lees: hoe scherper het voorwerp is waar men zich aan snijdt), hoe sneller en mooier de snijwond geneest.

Indien er verder geen wondinfectie ontstaat, zijn de meeste snijwonden binnen 24-36 uur zo goed als dicht. Indien na één a twee dagen rondom de snijwond een zone van roodheid en zwelling ontstaat, het wondgebied warmer aanvoelt dan de omgeving of het wondgebied gaat kloppen, is er sprake van een van binnenuit geïnfecteerde snijwond.

Indien de wond nog enigszins open is zal het ontstekingsvocht zich een weg naar buiten banen en een dunne, langwerpige korst vormen.

Echter, indien de wond al gesloten is heeft de ontsteking geen uitweg en zal zich pus onderhuids gaan ophopen In deze situatie is het raadzaam een arts te consulteren.

Bij een ongestoorde genezing of na het loslaten van een eventuele wondkorst zal zich een dunne, roze/witte streep aftekenen die vanzelf binnen twee a drie weken verdwijnt. Hoewel de snijwond dan al gesloten is, is de wond nog kwetsbaar en kan het dus raadzaam zijn om de wondranden nog te beschermen. Want bij te grote belasting kan de snijwond weer openspringen of de wondrand gedeeltelijk gaan wijken.

Snijwonden in de omgeving van gewrichten zijn extra hinderlijk, omdat ze een trekkend, onaangenaam gevoel kunnen veroorzaken bij bewegingen. Als de snijwond niet goed en ongestoord geneest, kan het zijn dat er blijvende littekens ontstaan. Raadpleeg in zulke situaties een arts.

Hoe behandel ik een snijwond?

Stap 1: Reinigen en desinfecteren Laat het slachtoffer altijd zitten en vraag wat er gebeurd is. Voordat je de snijwond verzorgt, dien je zelf je handen te wassen (indien mogelijk) en goed af te drogen. Een snijwond kun je het beste met schoon (kraan)water uitspoelen en even laten doorbloeden, zodoende reinigt de wond zichzelf. Met behulp van bijv. een washandje en wat zeep kun je dan de plaats rond de snijwond verder schoonmaken. Bij grote/diepe snijwonden druk je vervolgens de wondspleet zonder veel kracht dicht tot de bloeding stopt. Blijft de wond bloeden, breng dan een dekverband aan (gaaskompres vastgezet met het elastisch windsel) en ga direct naar de huisarts (houdt het getroffen lichaamsdeel hierbij zo veel mogelijk omhoog en blijf met één hand de wond dichtdrukken).

Stap 1b: Desinfecteren Om verdere infecties te voorkomen dien je de snijwond vervolgens te desinfecteren met bijvoorbeeld Sterilon, Betadine of een speciaal reinigingsdoekje. Dit kan een beetje prikken, maar ontsmet uitstekend en voorkomt een veel pijnlijker wondinfectie.

Stap 2: Afdekken Vervolgens raden wij aan de snijwond af te plakken met een of meerdere wondstrips (zwaluwstaartje) zodanig dat de wondranden goed aaneengesloten zijn en niet aan de randen wijken. Hierdoor wordt de pijn aanzienlijk verminderd, geneest de snijwond sneller en is de kans op littekenvorming het kleinst. Afdekken met een steriel gaasje. Zet het geheel vast met een pleister. Indien het verband niet doorlekt en er geen ontstekingsverschijnselen optreden kun je dit verband een tot drie dagen laten zitten. Kleine snijwondjes kun je ook afplakken met een wondpleister (kies wel een pleister die de wond volledig bedekt). Vervang een pleister dagelijks of als hij vuil is vaker.

Stap 3: Fixeren Gebruik je een gaaskompres, zet dan het elastisch windsel vast met een kleine pleister. Bij een wond aan de vinger kun je het gaaskompres of pleister extra fixeren met een vingerverband (vingerbob). Loslaten of verschuiven van het wondverband wordt zo tot een minimum beperkt met behoud van de beweeglijkheid. Ook wordt zo voorkomen dat het wondverband of de pleister snel weer vuil wordt (het vingerverband kan enkele malen met de hand uitgewassen worden). (HK)