UVB-lichttherapie en psoriasis
Lichttherapie is gebaseerd op de ervaring dat veel mensen met psoriasis baat hebben bij blootstelling van hun psoriasisplekken aan zonlicht. Bij lichttherapie worden mensen met psoriasis behandeld met ultraviolette stralen. Er zijn twee vormen van lichttherapie: UVB en PUVA.
Wat is UVB?
UVB is de afkorting van ultraviolet B. Dit is elektromagnetische straling met een golflengte tussen de 280-320 nanometer. Vroeger werd gebruik gemaakt van lampen die ultraviolet met alle golflengtes in dit spectrum uitstralen, zogeheten breedspectrum UVB. Tegenwoordig worden meestal lampen gebruikt die hoofdzakelijk golflengtes van ongeveer 311 nanometer uitzenden: smalspectrum UVB. Smalspectrum UVB is namelijk effectiever dan breedspectrum UVB. Belichting met ultraviolet B remt twee processen die bij psoriasis belangrijk zijn: de ontstekingsreactie in de lederhuid en de verhoogde celdeling in de opperhuid.
De behandeling met UVB
UVB therapie wordt meestal poliklinisch toegepast en ook veel in dagbehandelcentra. Er is ook een mogelijkheid om de lampen (tijdelijk) thuis te krijgen. Voorwaarde voor een succesvolle thuisbehandeling is wel dat de mensen die dat willen goed gemotiveerd zijn, een goed inzicht hebben in de therapie en goed ondersteund en geïnstrueerd worden door het bedrijf dat de lampen verhuurt en door de behandelende dermatoloog. Omdat de kans op (ernstige) verbrandingen thuis groter is en de effectiviteit (door minder frequente controle en eventuele noodzakelijke aanpassing van het behandelschema) vaak minder, zullen alleen mensen die om zwaarwegende redenen niet in het behandelcentrum kunnen komen, voor deze thuisbehandeling in aanmerking komen.
In de eerste behandelsessie wordt kortdurend belicht en geleidelijk aan wordt de belichtingsduur (dermatologen rekenen overigens in belichtingsenergie en niet zozeer in belichtingstijd) opgevoerd. Dat is nodig, omdat de huid zal verbranden wanneer te lang belicht wordt (net als wanneer men te lang in de zon heeft gelegen).
Sommige dermatologen doen eerst een proefbehandeling van een klein plekje huid om te zien hoe gevoelig men is voor de ultraviolette straling en bepaalt aan de hand daarvan de begindosis UV. Meestal wordt het belichtingsschema echter gebaseerd op welk huidtype men heeft:
Huidtype I verbrandt altijd, wordt nooit bruin
Huidtype II verbrandt altijd, wordt soms bruin
Huidtype III verbrandt soms, wordt altijd bruin
Huidtype IV verbrandt nooit, wordt altijd bruin
Huidtype V licht gepigmenteerde huid
Huidtype VI donker gepigmenteerde huid
Hoe lager het huidtype (vooral I en II), des te voorzichtiger moet men zijn: korte belichting, geleidelijk ophogen. Bij de donkerder huidtypen kan de eerste belichting al veel langer zijn en kan de belichting sneller opgevoerd worden. Er wordt bij de behandeling naar gestreefd dat er een lichte (niet-pijnlijke) roodheid van de huid ontstaat door de belichting. De ogen moeten afgedekt worden met een speciaal brilletje.
Ook moeten bij mannen de geslachtsorganen worden bedekt, omdat daar de kans op het ontstaan van huidkanker verhoogd is.
De werkzaamheid van UVB
UVB is voor psoriasis een zeer effectieve behandeling. Bij iets meer dan de helft van de behandelde mensen treedt een verbetering (gemeten met behulp van de PASI) van meer dan 90% op. Voor het bereiken van dit resultaat of een zeer aanzienlijke verbetering zijn gemiddeld 25-30 behandelingen nodig, die driemaal per week gegeven worden. Wanneer daarna een onderhoudsdosering gegeven wordt (van bijvoorbeeld eenmaal per 5 dagen) kan het resultaat vaak behouden blijven. Toch wordt dit niet aangeraden, omdat langdurige belichting niet goed is voor de huid (zie hieronder). UVB therapie is waarschijnlijk iets minder effectief dan de andere belichtingstherapie, PUVA, maar heeft veel minder bijwerkingen.
Bijwerkingen van UVB
Bijwerkingen die tijdens de therapie kunnen optreden zijn roodheid, verbranding, droge huid met jeuk, opvlammen van een koortslip (als men die van te voren al had) en oogontsteking. Bij langdurige behandeling kan de huid vroegtijdig verouderen en is er misschien wat meer kans op het ontstaan van sommige vormen van huidkanker. Dat zijn overigens dezelfde effecten die optreden wanneer men de huid vaak blootstelt aan zonlicht.
Voorzorgsmaatregelen bij de behandeling met UVB
Sommige mensen kunnen niet met UVB behandeld worden. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die al eerder behandeld zijn met UVB, maar daarop niet reageerden of bijwerkingen kregen. Ook mensen met een overgevoeligheid voor licht, met ziekten waardoor zij een verhoogd risico op huidkanker hebben, mensen zonder pigment (albinoïs), mensen met huidkanker en zij die medicijnen gebruiken die een lichtovergevoeligheid kunnen veroorzaken, komen niet in aanmerking voor behandeling met UVB.
