Gestoorde slaap en slaapklachten
Een gestoorde slaap staat zelden op zichzelf. Net zoals ons algehele functioneren en welbevinden bepaald worden door een wisselwerking tussen onszelf en onze omgeving, worden ook slapen en waken door vele in-en uitwendige factoren beïnvloed.
Zo kan een gestoorde slaap veroorzaakt worden door zowel lichamelijke (zoals pijn, astma) als geestelijke (zoals sombere stemming, tobben) problemen, alsmede storende factoren uit de omgeving (zoals warmte, lawaai). Ook bepaalde medicamenten kunnen de slaap verstoren. Heel vaak spelen zorgen en spanningen een overheersende rol. Het kan bijvoorbeeld gaan om de dood van een dierbaar persoon, problemen op het werk of in het gezin of een onregelmatige levenswijze. Tijdens ingrijpende gebeurtenissen, zoals examen of verhuizing, slapen veel mensen slecht. Daarom kunnen de oorzaken van een gestoorde slaap zeer uiteenlopend zijn.
Wanneer moet men nu over een slaapklacht spreken? Zoals gezegd is er een individuele slaapbehoefte die sterk samenhangt met de leeftijd. Ouderen slapen minder diep. Wanneer ze verwachten dat ze nog altijd zo diep slapen als voorheen, is er eerder sprake van een misvatting dan van een echte stoornis. Soms kan een veranderde slaap het begin zijn van een psychiatrische stoornis, zoals ernstige slapeloosheid een voorbode kan zijn van een depressie of te weinig slaap een manie kan uitlokken. In feite gaan psychiatrische stoornissen vaak gepaard met slaapklachten.
Toch bepaal je uiteindelijk zelf of er sprake is van een slaapklacht. Een richtlijn daarbij kan het volgende zijn: Indien er sprake is van langer bestaande klachten, dat wil zeggen langer dan vier weken, dan kun je overwegen er hulp voor te zoeken bij je arts. Er zal met je nagegaan worden wat voor soort factoren een rol spelen bij je slaapklachten. Daarbij is het handig enkele weken een soort dagboek bij te houden over je slaappatroon. Hierdoor kunnen nog onbekende factoren op het spoor gekomen worden. In sommige gevallen is een registratie van de slaap in een gespecialiseerd centrum nodig. De meest voorkomende slaapklachten betreffen:
- Te weinig slapen, te vaak wakker worden of te lang wakker zijn.
- Te slaperig en moe zijn overdag.
- Slapen op een ongewoon tijdstip, bijvoorbeeld pas heel laat 's nachts kunnen inslapen of juist alleen vroeg 's avonds, zonder dat de slaap op zichzelf gestoord hoeft te zijn.
- Storende verschijnselen die optreden tijdens de slaap, zoals: slaapwandelen, nachtmerries, angstaanvallen, tandenknarsen, onrust in de benen.