Diagnose en behandeling van wratten

De afwijkingen zijn meestal zo kenmerkend, dat de arts de diagnose direct zonder verder onderzoek kan stellen. Zelden zal het nodig zijn om een klein stukje huid weg te nemen voor aanvullend onderzoek. Soms is het nodig om het wrattype nader te bepalen.

Wat is de behandeling?

De behandeling is gericht op vernietiging van het weefsel, zodanig dat alle virusdeeltjes kapot worden gemaakt. Bij het merendeel van de patiënten vindt spontane genezing binnen 2-3 jaar plaats. In bepaalde gevallen kan daarom ook afgewacht worden. De verschillende behandelingsmogelijkheden zullen nu achtereenvolgens worden besproken.

• Aanstipvloeistoffen/zalven. Van oudsher worden preparaten als salicylzuur in zalf, in pleister of tinctuur of cignoline in tinctuur gebruikt, met wisselend resultaat. Deze middelen hebben vooral een hoornverwekende werking, maar maken tevens de huid stuk. Daarom moet de omringende gezonde huid met zinkolie of zinkzalf worden beschermd. Men brengt de tinctuur 1-2x daags aan, meestal onder een pleister. Deze lokale middelen kunnen overgevoeligheidsreacties veroorzaken. Effect van de therapie is bij al deze smeersels pas na 2-3 maanden te verwachten. Bij verrucae planae (vlakke wratten) is een vitamine A zuur bevattende crème de behandeling van eerste keuze. Het is over het algemeen afdoende. Ook mollusca contagiosa (luchtpukkels) reageren soms goed op aanstippen met vitamine A zuur bevattende crème of tinctuur. Een nadeel is echter dat de huid om de wratten gemakkelijk en snel geïrriteerd raakt. Condylomata acuminata kunnen met een podophylline tinctuur (phytopodophylline) worden aangestipt. Het succes van deze behandeling is wisselend.
• Bevriezing met vloeibare stikstof. Dit is de behandeling van eerste keuze bij verrucae vulgares en plantares. Tengevolge van de bevriezing vindt weefselbeschadiging plaats. Nadelen van de behandeling zijn pijn direct na of tijdens de behandeling en (bloed)blaren, die enige dagen hinder kunnen geven. Bevriezing in de buurt van de nagels kan erg pijnlijk zijn en soms tot blijvende beschadiging van de nagels leiden. Bij mollusca contagiosa wordt deze methode ook toegepast, als er erg veel wratten zijn. De bevriezing vindt slechts kort en oppervlakkig plaats.
• Wegbranden (coagulatie) Deze behandeling is effectief, maar meestal te agressief. Bij condylomata acuminata kan deze techniek overwogen worden, vooral voor verkleining van het aantal wratten. Bij kinderen wordt deze behandeling bij voorkeur onder narcose gedaan, waarbij tevens de omvang en uitbreiding van de afwijkingen goed kan worden beoordeeld.
• Uitlepelen (excochleatie). Bij mollusca contagiosa is 'uitlepelen' ook een goede behandeling, tenzij het aantal wratten te groot is. Verdoving vooraf (15-30 minuten) met een lidocaïne/prilocaïne crème (onder huishoudfolie of andere plastic-achtige pleister) zorgt ervoor dat de ingreep nauwelijks of geen pijn doet. Soms wordt bij verrucae vulgares voor deze methode gekozen, waarbij onder lokale verdoving de wrat wordt weggelepeld. Hierna wordt het wondgebied dichtgeschroeid (gecoaguleerd). Het uitsnijden van voetwratten wordt sterk ontraden.
• Lasertherapie. De lasertherapie staat nog in de kinderschoenen, maar lijkt vooral succesvol te zijn bij voetwratten en bij wratten aan de geslachtsorganen. Alleen wratten, die niet op andere behandelingen reageren komen in aanmerking. Bij kinderen zal deze behandeling, als men er al toe besluit, onder narcose moeten plaatsvinden.
• Andere therapieën. In uitzonderlijke gevallen, bij hardnekkige niet op andere behandeling reagerende wratten kan men een behandeling overwegen, waarbij men een celremmer zoals bleomycine in de wrat spuit. Nieuw en experimenteel zijn de behandelingen met interferon of diphencyprone; dit zijn stoffen die op de plaats van de wrat een verhoogde afweer opwekken.

Wat kun je zelf nog doen?

Preventieve maatregelen hebben alleen bij voetwratten enig nut. In alle andere gevallen zijn deze veel moeilijker of minder praktisch. Door niet op blote voeten te lopen in gemeenschappelijke ruimten zoals gymnastieklokalen kan men de kans op infectie verminderen.

Wat zijn de vooruitzichten?

De meeste wratten verdwijnen vanzelf, zij het dat het lang kan duren. Wratten aan de hand, onder de nagels en op de voetzolen kunnen echter zeer hardnekkig zijn. Deze tekst is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie

Bron: Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie