Kan een stijging van het kreatininegehalte gestopt en/of teruggedraaid worden?
Kan een stijging van het kreatininegehalte gestopt en/of teruggedraaid worden, m.a.w. kan enig herstel van de nierfunctie worden nagestreefd en zo ja hoe? Of is verslechtering van de nierfunctie hoe dan ook niet reversibel? Hangt een en ander - mede - af van bepaalde soorten van medicijnen die de nierfunctie ongunstig hebben beïnvloed, bijvoorbeeld plasmiddelen?
Antwoord van de apotheker over kreatinine
Kreatinine is een afbraakproduct van kreatinefosfaat in spierweefsel en wordt door het lichaam met een vrij constante snelheid geproduceerd, afhankelijk van de aanwezige hoeveelheid spiermassa. Het wordt in de nier hoofdzakelijk passief gefiltreerd, hoewel een klein gedeelte actief wordt uitgescheiden. Hierdoor ontstaat in het bloed een evenwichtsspiegel die het resultaat is van de productiesnelheid in de spieren en de klaring door de nieren.
Mannen hebben meestal een hoger niveau ('spiegel') van kreatinine in hun bloed dan vrouwen omdat zij meer skeletspieren hebben. Het gewicht en de leeftijd zijn van invloed op de spiermassa en het kreatinineniveau. Het normale niveau ligt daarom meestal tussen 70 en 133 micromol/liter. Bij een verminderde nierfunctie wordt dit hoger omdat de uitscheiding van kreatinine afneemt. Gezien de ruime marges voor een 'normaal' kreatinine kan bij een binnen normale grenzen liggend kreatinine dus toch al een vrij slechte nierfunctie bestaan; een nauwkeuriger indruk van de nierfunctie krijgt men door de lichaamsbouw van de patiënt in de berekening te betrekken of de totale 24-uursuitscheiding (en dus productie) van kreatinine te meten. Bij een snelle verslechtering van de nierfunctie duurt het echter een paar dagen voor er een nieuw evenwicht is bereikt en kan een te vroeg bepaalde kreatininewaarde misleidend zijn. Kreatininewaarden boven de 200 zijn zorgelijk, boven de 500 gaat men aan dialyse denken.
Kreatinine zelf is dus niet verantwoordelijk voor de nierfunctiestoornissen, maar is een maat voor de ernst van de nierfunctiestoornissen. Verlaging van de kreatinine hoeveelheid heeft geen enkel nut, omdat de kreatinine zelf niet verantwoordelijk is voor de nierfunctiestoornis. Of een verslechtering van de nierfunctie reversibel is hangt af van de oorzaak van deze stoornis. In principe kunnen we onderscheid maken in drie verschillende soorten stoornissen;
- Prerenaal (voor de nieren gelegen)
- Renaal (in de nier gelegen)
- Postrenaal (na de nier gelegen)
Bij een prerenale stoornis is het aanbod van bloed naar de nier verlaagd en is de nier zelf niet aangedaan en deze stoornis is reversibel, wanneer het aanbod weer verhoogd kan worden. Bij een renale stoornis is het nierweefsel aangedaan en deze stoornis is niet altijd reversibel. Bij een postrenale stoornis is de afvoer van urine verstoord. Deze stoornis is reversibel door het opheffen van deze afvoerstoornis.
Voorbeelden van geneesmiddelen die een negatieve invloed kunnen hebben op de nieren zijn: ACE-remmers, NSAID’s, ciclosporine, cisplatine, röntgencontrast vloeistof, methotrexaat en triamtereen. Staken van het medicijn leidt veelal tot een herstel van de nierfunctie.
Chronische nierfunctiestoornissen zijn vaak een gevolg van ander onderliggende ziektebeelden zoals; diabetes, verhoogde bloeddruk en ontstekingen in de nieren.
Laatst bijgewerkt op 9 april 2018