NSAID- gebruik en maagprotectie.
Geachten heer/mevrouw, Bij deze geef ik u het volgende te kennen: Zou u mij op de hoogte willen brengen of iemand een maagprotectie nodig heeft die ouder dan 70 jaar (een van de risicofactoren op maagschade bij NSAID-gebruik) is en die acetylsalicylzuur OF carbasalaatcalcium in lage dosering (80 mg of 100mg/dag) gebruikt als secundaire preventie van arteriele trombose??? Zou u mij ook op de hoogte willen brengen waarom bij NSAID-gebruik - vooral bij diabetes, reuma en hartfalen - maagbescherming moet worden overwogen? In afwachting van uw gewaardeerde antwoord. Bij voorbaat dank, Hoogachtend,
Antwoord van de apotheker
Uit onderstaand advies wat overgenomen is uit de huisartsen standaarden blijkt overduidelijk dat bij langduurig gebruik van zelfs lage doseringen acetylsalicylzuur of carbasalaatcalcium maagprotectie wordt aanbevolen. Bij diabetes, reuma en hartfalen zijn risicofactoren waarbij maagschade eerder op kan treden tgv het ziektebeeld zelf.
Hoewel NSAID\'s in de meeste gevallen goed verdragen worden, kan het gebruik van NSAID\'s tot verschillende gastro-intestinale bijwerkingen leiden, zoals dyspeptische klachten (35%), ulcera en erosies in het gehele maagdarmkanaal (14-31%). Hiervan krijgt 1-2% een ernstige gastroduodenale bijwerking (bloeding of perforatie). UlcusPerforaties, Obstructies darmkanaal en/of ulcusbloedingen (POB) zijn in 5-10% van de gevallen levensbedreigend . In 2000 waren er in Nederland 2.823 NSAID-gerelateerde ziekenhuisopnamen, waarbij 165 patiënten overleden. Daarom hebben het CBO en de NHG in 2003 richtlijnen opgesteld die als leidraad kunnen dienen om risicopatiënten te identificeren en deze patiënten optimaal te beschermen.
Risicofactoren Volgens de CBO-richtlijn \"NSAID-gebruik en preventie van maagschade\" en de NHG-Standaard Maagklachten moet met een aantal risicofactoren rekening gehouden worden bij de prescriptie van NSAID\'s. De NHG-richtlijn pijnbestrijding (juli 2005) formuleert dit als volgt: Risicoverhogende factoren voor maagcomplicaties De volgende risicofactoren verhogen de kans op ernstige gastro-intestinale pathologie door NSAID\'s, zoals het krijgen van een ulcus pepticum met eventueel bloeding en perforatie:
- hogere leeftijd (boven de 60 tot 70 jaar);
- voorgeschiedenis met gastro-intestinale pathologie (met name maagulcera of -bloedingen);
- aanwezigheid van Helicobacter pylori in de maag;
- ernstige comorbiditeit (zoals hartfalen, diabetes en invaliderende reumatoïde artritis);
- gebruik van hoge dosering NSAID of van meerdere NSAID\'s tegelijk;
- gelijktijdig gebruik van corticosteroïden, SSRI\'s, anticoagulantia of acetosal. Een ulcus in de voorgeschiedenis (met of zonder complicaties) en hoge leeftijd (boven de 70 jaar) zijn in de praktijk de twee belangrijkste risicofactoren. Op basis hiervan heeft de NHG het volgende advies geformuleerd: Gastroprotectie noodzakelijk:
- boven de 70 jaar;
- met in de voorgeschiedenis een peptisch ulcus of complicaties daarvan. Gastroprotectie overwegen:
- leeftijd tussen de 60 en 70 jaar;
- ernstige comorbiditeit, zoals invaliderende reuma, hartfalen en diabetes mellitus;
- noodzakelijk langdurig gebruik van een hoge dosering van een NSAID;
- gelijktijdig gebruik van orale corticosteroïden of een SSRI;
- gelijktijdig gebruik van (laaggedoseerd) acetylsalicylzuur of anticoagulantia. Bij ulcuslijden in de voorgeschiedenis moet worden nagegaan of er een mogelijk onbehandelde Helicobacter pylori-infectie bestaat, om deze bij positieve uitslag alsnog eerst te behandelen. (HK)