Bewaken van kwaliteit gezondheidszorg
Het ligt voor de hand om hiervoor gegevens te gebruiken over de gezondheid van patiënten na een behandeling. Op dit moment zijn er in de Nederlandse gezondheidszorg echter nog maar weinig registraties waarmee het goed mogelijk is om deze vorm van kwaliteitsbewaking toe te passen.
Voor zover registraties informatie bevatten over uitkomsten van de geleverde zorg, zijn ze vooral geschikt voor het bewaken van 'vermijdbare' uitkomsten; gezondheidsproblemen die - gegeven de huidige stand van de medische wetenschap - niet of slechts zelden zouden hoeven voorkomen.
Henriëtte Treurniet deed onderzoek naar de mogelijkheden om de kwaliteit in de gezondheidszorg te kunnen bewaken. Op 17 maart promoveert ze aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op haar proefschrift 'Kwaliteitsbewaking in de gezondheidszorg: ontwikkeling van uitkomstindicatoren'.
De kwaliteit van de zorg kan aan de hand van gezondheidsgegevens bewaakt worden door het meten van verschillen in gezondheid, bijvoorbeeld tussen verschillende ziekenhuizen. Als de patiënten van een bepaald ziekenhuis veel gezonder het ziekenhuis verlaten dan de patiënten van een ander ziekenhuis, dan kan dit de vraag oproepen of er verschillen in de kwaliteit van de zorg bestaan.
Voor een antwoord op die vraag is een veelheid aan gedetailleerde informatie nodig, onder meer over de toestand waarin de patiënt het ziekenhuis binnenkwam. Over het algemeen zal een patiënt die er al minder goed voor stond, ook een minder goede prognose hebben. De patiënt zal dan in een minder goede gezondheid naar huis gaan dan een andere, terwijl de zorg in beide gevallen even goed was.
Op dit moment worden er in Nederland in de gezondheidszorg slechts bij uitzondering zo uitgebreid en systematisch de gegevens vastgelegd die nodig zijn voor uitkomstbewaking. Wel zijn er op verschillende plaatsen registraties van uitkomsten die zonder meer vermeden moeten worden, dus ongeacht de gezondheidstoestand van de patiënt, zoals ongevallen of bijna-ongevallen en fouten. Al een enkel voorkomend geval rechtvaardigt een onderzoek naar de oorzaak van deze gebeurtenissen. Dergelijk onderzoek is een middel dat uiteindelijk tot doel heeft de oorzaak weg te nemen en deze incidenten in de toekomst te voorkomen.
Henriëtte Treurniet beschrijft in haar proefschrift een illustratie van het gebruik van zulke 'vermijdbare' uitkomsten, in dit geval sterfte. 'Vermijdbare' sterfte is de sterfte aan aandoeningen die - gegeven de huidige medische kennis en technologieën - niet of slechts zelden tot sterfte zouden hoeven leiden. Een voorbeeld is de sterfte aan zaadbalkanker, waarvoor inmiddels een effectieve behandeling beschikbaar is. In dat geval zouden variaties een signaal kunnen zijn voor mogelijke verschillen in de kwaliteit van de geleverde zorg.
Voor een aantal van deze doodsoorzaken, bijvoorbeeld baarmoederhalskanker, griep, zaadbalkanker en aangeboren hartvaatafwijkingen, vond Treurniet variaties tussen Nederlandse provincies in de periode 1984-1994. Nader onderzoek zal volgens de promovenda uit moeten wijzen in hoeverre er in deze gevallen inderdaad sprake is geweest van niet optimale zorg.
Ze beschrijft een systematiek die gevolgd zou kunnen worden bij het opbouwen van registratiesystemen voor het bewaken van uitkomsten. Op sommige plaatsen in de zorg wordt al gewerkt aan het opbouwen van zulke uitgebreidere informatiesystemen. Treurniet verwacht dat zulke registraties in de toekomst op grotere schaal ontwikkeld zullen gaan worden.