Controlesysteem medicijncombinaties niet waterdicht
De kans op ongewenste bijwerkingen wordt daardoor onbedoeld vergroot. Bovendien kan dit leiden tot onnodig medicijngebruik. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat deze onverstandige medicijncombinaties voornamelijk door artsen en apothekers worden voorgeschreven. Het gebeurt veel minder dat gebruikers zelf een verkeerde combinatie samenstellen door zelf bijvoorbeeld een pijnstiller bij de drogist te kopen.
Het onderzoek toont aan dat controlesystemen die moeten waarschuwen bij verkeerde medicijncombinaties niet afdoende werken. De Bond dringt er bij de beroepsorganisaties op aan om de controlesystemen en -regels aan te scherpen en eveneens naleving hiervan te controleren.
De Consumentenbond verspreidde samen met 18 apothekers bijna 3000 enquêtes onder de gebruikers van plastabletten en bloedverdunnende middelen. Van de ruim 900 respondenten bleek eenderde pijnstillers te gebruiken die de werking van hun andere geneesmiddel versterkt of juist doet afnemen. Bij plastabletgebruikers was dit zelfs de helft. Slechts 25% kocht zelf een pijnstiller. De rest kreeg deze door de huisarts of specialist voorgeschreven.
In 1997 gebruikte ongeveer driekwart van de huisartsen en alle apothekers een computergestuurd bewakingssysteem. Dit geeft een signaal af wanneer een voorgeschreven middel een gevaarlijke of onverstandige combinatie vormt met een medicijn dat de patiënt al slikt. Toch lijkt die controle dus te falen.
Een aantal mogelijke oorzaken van dit falen is:
- nog niet alle huisartsen zijn 'geautomatiseerd';
- systemen zijn niet allemaal eenduidig: wat in het ene systeem is ingevoerd als ongewenste combinatie, hoeft in het andere niet zo te zijn. Dit komt omdat de deskundigen het onderling niet altijd eens zijn wat nu ongewenste combinaties zijn en wat je dan moet doen;
- het is onduidelijk waar de verantwoordelijkheid moet liggen. De huisarts is de bewaker van veilig medicijngebruik. Apothekers claimen dat zij de controle beter kunnen uitvoeren omdat niet alle artsen een computer gebruiken, maar zijn dus niet verantwoordelijk. Daarnaast zitten artsen bijvoorbeeld tijdens visites ook zonder computer die hen kan waarschuwen bij verkeerde medicijncombinaties. Ondertussen kan de patiënt risico lopen. Zowel arts als apotheker hebben een belangrijke controlerende functie. Wat de een over het hoofd ziet kan de ander rechtzetten.
De Consumentenbond zal bij de beroepsorganisaties KNMP (apothekers), KNMG (artsen) en LHV en NHG (beide huisartsen) erop aandringen de controleprocedures aan te scherpen. De apotheker mag waarschuwingen uit het systeem niet meer negeren. Een andere oplossing zou een persoonlijke pas kunnen zijn. Hierop worden dan alle medicatiegegevens van de patiënt geregistreerd, ook zelfzorgmiddelen.
Het probleem van onverstandige medicijncombinaties wordt steeds groter omdat meer geneesmiddelen zonder recept verkrijgbaar zijn. Bovendien wordt sinds september jl. een flink aantal zelfzorgmiddelen niet meer vergoed. Consumenten gaan hierdoor waarschijnlijk meer geneesmiddelen buiten apotheek en arts om gebruiken. Zeker in dat geval is het belangrijk dat een bijsluiter aangeeft welke medicijnen niet met elkaar in combinatie moeten worden gebruikt.
De Bond controleerde de bijsluiters van verschillende merken Ibuprofen (pijnstiller). Op de bijsluiters staat geen eenduidige waarschuwing voor gecombineerd gebruik met andere geneesmiddelen. Hierdoor kan verwarring ontstaan.
De Bond zal er bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op aandringen dat dergelijke verschillen in de toekomst worden uitgebannen. De Consumentenbond is verontrust door de resultaten van het onderzoek. In dit geval is slechts naar relatief onschuldige combinaties gekeken; het tweede middel is ook vrij verkrijgbaar.
De Bond vraagt zich af hoe er wordt omgegaan met minder onschuldige combinaties. Bovendien: hoeveel gezondheidsschade wordt er nu precies geleden omdat het medicatiesysteem niet waterdicht is? De Consumentenbond zal er daarom bij minister Borst op aandringen om nader onderzoek in te stellen.