Toename suikerziekte: een groeiend probleem?
De helft van alle patiënten met suikerziekte weet niet dat ze deze ziekte hebben. Een systematische opsporing van deze personen brengt een nog sterkere stijging van het aantal diabetespatiënten teweeg.
Nu zijn er gelukkig ook mogelijkheden om preventief de kans op suikerziekte te verkleinen: lichaamsbeweging en terugdringing overgewicht. Dit concludeert de epidemiologe Caroline Baan in haar proefschrift Cardiovasculaire consequenties van diabetes mellitus waarop zij 22 september 1999 promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Suikerziekte, ook bekend onder zijn medische naam diabetes mellitus, is een chronische ziekte waarbij het suikergehalte in het bloed grote schommelingen kan vertonen. Medicatie is nodig om de suikerspiegel op niveau te houden. Een diabetespatiënt heeft vaak weinig klachten van de ziekte zelf, maar heeft een verhoogde kans op het krijgen van allerlei complicaties zoals blindheid, nieraandoeningen en hart- en vaatziekten.
In Nederland zijn momenteel tussen de 235.000-280.000 volwassenen bekend en behandeld met de ziekte, maar er is een ongeveer even grote groep mensen met suikerziekte die niet weten dat ze dit hebben. Deze laatste groep mensen vertonen geen duidelijke symptomen van de ziekte, maar hebben wel een verhoogd suikergehalte in hun bloed en daardoor een hoger risico op het ontwikkelen van de boven genoemde complicaties. Opsporing van deze personen zal tot een verdubbeling van het aantal diabetespatiënten leiden.
In haar proefschrift heeft Baan een vragenlijst ontwikkeld waarmee de huisarts op eenvoudige wijze patiënten kan identificeren die een hoge kans hebben op ongediagnosticeerde diabetes. Bij deze hoog-risico groep moet vervolgens bloed worden geprikt om de aanwezigheid van suikerziekte daadwerkelijk vast te stellen.
Voordat een dergelijke vragenlijst landelijk kan worden ingevoerd, moet meer onderzoek plaatsvinden naar de kosten-effectiviteit van een dergelijk opsporingsprogramma.
Huisartsen kunnen, naar de mening van de promovenda, echter nu al meer alert zijn op het feit dat er zoveel personen met ongediagnosticeerde, en dus onbehandelde, suikerziekte rondlopen.
Een stijging van het aantal patiënten met diabetes mellitus leidt ook tot een toename van het aantal diabetes patiënten met een hart- en vaatziekte complicatie in de toekomst. Diabetespatiënten hebben een twee tot vier keer hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten (HVZ). De behandeling van hart- en vaatziekten is de laatste decennia sterk verbeterd, en daardoor blijven meer mensen in leven na het doormaken van een hartaanval of beroerte. Door deze verbeterde behandelingsmethode is volgens de berekeningen van Baan het aantal diabetespatiënten met hart- en vaatziekten fors toegenomen. Dit heeft grote invloed op de vraag naar zorg en geneesmiddelen van diabeten in Nederland.
De toename van het aantal diabeten, roept om meer aandacht voor het voorkómen van diabetes (primaire preventie van diabetes). In haar proefschrift heeft Baan het effect berekend van primaire preventie van diabetes voor twee belangrijke risicofactoren voor diabetes, namelijk gebrek aan lichaamsbeweging en overgewicht. Het stimuleren van bijvoorbeeld het gebruik van de fiets of het beoefenen van een sport, zou het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen van diabetes met 22 procent kunnen verlagen. Echter het elimineren van overgewicht in de Nederlandse bevolking zou 68 procent minder nieuwe diabeten gevallen opleveren per jaar. Het is natuurlijk niet haalbaar om iedereen in Nederland op een "normaal" gewicht te krijgen, maar een dergelijke berekening geeft wel het maximale bereik weer van primaire preventie via gewichtsreductie en verhoging van lichamelijke activiteit.