Veel seksuele klachten na zaadbalkanker
Zaadbalkanker treft vooral jonge mannen. In Nedeland zijn dat er jaarlijks ongeveer vierhonderd. Zaadbalkanker is daarmee de meest voorkomende tumorsoort in de leeftijdsgroep tussen de twintig en dertig jaar. Door behandelmethoden die in de afgelopen twintig jaar werden ontwikkeld, herstelt tegenwoordig ongeveer negentig procent. Bij patiënten met deze ziekte wordt de aangedane testikel verwijderd. Als er uitzaaiingen zijn, volgen na de operatie vier chemokuren. Zijn er na deze chemotherapie nog steeds restanten van uitzaaiingen aanwezig, dan worden die operatief verwijderd.
Patiënten die zijn behandeld met chemotherapie, al dan niet gevolgd door een chirurgische behandeling, hebben vaker specifiek seksuele problemen dan mannen bij wie alleen een testikel is verwijderd. Bovendien bleek een groot aantalpatiënten nog andere klachten te hebben als gevolg van de chemotherapie. Dat zijn vooral klachten over koude vingers en tenen door schade aan de bloedvaten en tintelingen in de handen door beschadiging van zenuwen. Van Basten kon echter geen verband tussen de vaat-en zenuwschade en bijvoorbeeld erectiestoornissen vaststellen.
De zaadballen produceren het met veel mythen omgeven mannelijke geslachtshormoon testosteron. Testosteron speelt onder andere een rol bij de secundaire mannelijke geslachtskenmerken, zoals de baardgroei, spiermassa en botopbouw. Patiënten waarbij beide testikels verwijderd zijn, ontvangen daarom testosteroninjecties. Van Basten kon echter geen relatie aantonen tussen de testosteronspiegel en seksuele klachten van patiënten. Een lage testosteronspiegel bleek niet verantwoordelijk voor een verminderd seksueel functioneren. Van Basten: "Een patiënt meldde zelfs een aanzienlijke verbetering sinds hij de testosteroninjecties weigerde. Hij was enthousiast dat hij zijn orgasme nu langer kon uitstellen".
Juist kankerpatiënten hebben door de dreiging van een dodelijke ziekte grote behoefte aan intimiteit, sociaal en seksueel contact. De ziekte treft bovendien vooral mannen in een leeftijdsfase waarin het seksueel functioneren een grote rol speelt. "De tijd dat onderzoek op het gebied van kanker alleen gericht was op de overlevingwinst van een bepaalde behandeling is voorbij. Nu de behandeling zo effectief is, telt juist ook de kwaliteit van het resterende leven. Het behoud van normaal seksueel functioneren heeft daar in hoge mate invloed op," stelt Van Basten.
Van Basten constateert dat er geen directe somatisch-biologische oorzaken zijn voor de seksuele klachten na een succesvolle behandeling van zaadbalkanker. Wellicht spelen wel andere lichamelijke oorzaken zoals een algemene vermoeidheid een rol. Ook kan de psychische gesteldheid van invloed zijn op de seksualiteit. De patiënt is immers geconfronteerd geweest met de dood en heeft ten gevolge van zijn ziekte en behandeling een veranderd beeld van zijnlichaam. "Vroegtijdige informatie en begeleiding kunnen mogelijk seksuele problemen verminderen en bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van het leven na de behandeling," aldus Van Basten.