Bloedgroepen: van A tot O
Voordat je bloed kunt doneren of ontvangen, bepaalt een keuringsarts je bloedgroep. Er zijn namelijk verschillende bloedgroepen en het kan gevaarlijk zijn om bloed te geven aan iemand die een andere bloedgroep heeft dan de bloeddonor. Wanneer iemand bloed toegediend krijgt van een afwijkende bloedgroep, ziet het lichaam dit bloed soms als een lichaamsvreemde stof. Het lichaam van de bloedontvanger maakt dan afweerstoffen (antistoffen) aan als beschermingsreactie. Het lichaam probeert het ontvangen bloed af te breken. De bloedontvanger kan hiervan erg ziek worden en dit kan zelfs dodelijk zijn.
Iemand die bloed ontvangt, krijgt dus bij voorkeur bloed van zijn eigen bloedgroep. Heb je zelf bijvoorbeeld bloedgroep O-positief, dan geef je jouw bloed in principe aan een O-positieve ontvanger. Er zijn echter meer bloedgroepen, die soms onderling wel met elkaar kunnen combineren (zie ook het schema onderaan deze pagina).
Welke bloedgroepen zijn er?
Er zijn vier hoofdcategorieën bloedgroepen: A, B, AB en O. Deze komen altijd voor in combinatie met een resusfactor positief of negatief. Dit levert in totaal acht verschillende bloedgroepen op: A-positief, A-negatief, B-positief, B-negatief, AB-positief, AB-negatief, O-positief en O-negatief.
Bloedgroep A
Iemand met bloedgroep A heeft eiwit A op zijn rode bloedcellen. 35 procent van alle Nederlanders heeft bloedgroep A-positief en 7 procent heeft bloedgroep A-negatief. Omdat het de op een na meest voorkomende bloedgroep in Nederland is, hebben veel mensen bloed van deze bloedgroep nodig.
Bloedgroep B
Wanneer je bloedgroep B hebt, is eiwit B aanwezig op je rode bloedcellen. Donoren met de bloedgroep B-positief doneren iets minder vaak bloed, omdat dit een relatief zeldzame bloedgroep is (en bloedcellen maar beperkt houdbaar zijn). Een donor met de bloedgroep B-negatief wordt wel regelmatig opgeroepen.
Bloedgroep AB
Iemand met bloedgroep AB heeft zowel eiwit A als B op de rode bloedcellen. Je kunt als je bloedgroep AB hebt bloed ontvangen van iemand met bloedgroep A of B. Je lichaam beschouwt in dat geval zowel bloedgroep A als B als lichaamseigen.
Bloedgroep O
Wanneer er geen eiwit A of B op je bloedcellen zit, heb je bloedgroep O. Mensen met bloedgroep O kunnen geen bloed ontvangen van iemand met bloedgroep A, B of AB. Heb je bloedgroep 0-negatief, dan kun je wel aan iedereen bloed doneren.
Rhesusfactor
Een rhesusfactor bepaalt samen met de bloedgroepen A, B, AB en 0 de acht verschillende bloedgroepen. Is er een rhesusfactor aanwezig in je bloed, dan ben je rhesus-positief. Wanneer deze rhesusfactor ontbreekt, dan ben je rhesus-negatief. Je erft de rhesusfactor van je ouders. Je krijgt één kopie van je moeder en één van je vader. Samen bepalen ze of jouw rhesusfactor positief of negatief is. Wanneer één van de ouders rhesus positief is en de ander rhesus negatief, krijgt het kind automatisch een rhesusfactor positief.
Rhesusfactor bij zwangere vrouwen
Voor zwangere vrouwen is het belangrijk te weten welke rhesusfactor ze hebben. Wanneer een zwangere vrouw die rhesus-negatief is een rhesus-positief kind verwacht, wordt het bloed van haar ongeboren kind soms als lichaamsvreemd gezien. Het lichaam maakt dan antistoffen aan tegen het bloed van haar eigen baby. Bij een volgende zwangerschap kunnen deze antistoffen via de placenta in de bloedsomloop van de ongeboren baby komen. Verwacht de moeder op dat moment een rhesus-positief kind, dan breken de antistoffen van de moeder de rode bloedcellen van het kind af. Hierdoor kan flinke bloedarmoede ontstaan bij de ongeboren baby. In ernstige gevallen kan het nodig zijn de baby na de geboorte een bloedtransfusie te geven.
Wat is de meest voorkomende bloedgroep?
De meest voorkomende bloedgroepen zijn O en A. Bijna 40 procent van de Nederlanders heeft bloedgroep O-positief. Juist omdat veel mensen O-positief als bloedgroep hebben, roept de bloedbank hen regelmatig op om bloed te doneren.
Zeldzaamste bloedgroepen
AB is de zeldzaamste bloedgroep. Donoren met de bloedgroep AB-positief ontvangen iets minder vaak een oproep, juist omdat dit een relatief zeldzame bloedgroep is en er dus minder vraag naar is. Bloedgroep AB-positief kan over het algemeen van iedereen bloed ontvangen. Een donor met bloedgroep AB-negatief wordt wel regelmatig opgeroepen.
In het onderstaande schema kun je zien welke bloedgroepen matchen en welke niet. De groene vakjes geven aan dat een match mogelijk is. Bij de rode vlakken is dit niet het geval.
Laatst bijgewerkt op 13 juli 2018