Bloed doneren: van bloedgroepen tot aanmelden als bloeddonor

Wat is bloed?

Je bloed bestaat voor ongeveer de helft uit bloedcellen en de andere helft bestaat uit plasma. Het hoofdbestanddeel van plasma is water, met hierin eiwitten, vetten, mineralen en hormonen. De bloedcellen zijn onder te verdelen in rode bloedcellen (erytrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten).

Wat is de functie van bloed?

Het bloed heeft diverse functies, verbonden aan de verschillende onderdelen van het bloed:

• Bloedplasma. Het plasma vervoert de bloedcellen door het lichaam. Het bevat meer dan honderd verschillende eiwitten met elk een eigen functie. Plasma bevat ook eiwitten die samen met de bloedplaatjes zorgen voor bloedstolling. In het plasma zijn antistoffen aanwezig. Deze eiwitten hechten zich aan bacteriën en virussen die het lichaam binnendringen. Zo beschermen ze het lichaam tegen infectieziekten.
• Rode bloedcellen. De rode bloedcellen vervoeren zuurstof door je lichaam met behulp van hemoglobine: een eiwit dat een transportmiddel voor zuurstof in het bloed is.
• Witte bloedcellen. Deze spelen een belangrijke functie bij de afweer tegen lichaamsvreemde stoffen.
• Bloedplaatjes. Deze zorgen voor bloedstolling. Wanneer een bloedvat beschadigd raakt, hechten de bloedplaatjes zich aan elkaar en aan de bloedvatwand en vormen zo een korstje dat het bloeden stopt.

Waar is bloed doneren goed voor?

Bloed doneren helpt diverse mensen om te blijven leven. Bloedontvangers hebben meestal maar één bepaald bestanddeel van het bloed nodig. Daarom scheidt een centrifuge het bloed na de bloeddonatie in drie delen: rode bloedcellen, plasma en bloedplaatjes. Bij een transfusie wordt alleen het benodigde bestanddeel toegediend. Op deze manier kunnen de overgebleven bestanddelen voor andere patiënten gebruikt worden. Bovendien zorgt een donatie van alleen het benodigde deel van het bloed, dat er geen onnodige bijwerkingen ontstaan bij de ontvanger. De bestanddelen van bloed worden gebruikt voor verschillende doeleinden:

• Wanneer mensen ernstige brandwonden hebben of zeer veel bloed hebben verloren, kunnen ze bloedplasma toegediend krijgen. Er worden ook belangrijke medicijnen gemaakt uit bloedplasma.
• Rode bloedcellen. Mensen die veel bloed verloren hebben (bijvoorbeeld tijdens een operatie of na een ongeluk), krijgen rode bloedcellen toegediend. Ook mensen die zelf niet voldoende rode bloedcellen kunnen maken (bijvoorbeeld bij beenmergafwijkingen) ontvangen soms rode bloedcellen.
• Bloedplaatjes. De meeste bloedplaatjes gaan naar mensen met kwaadaardige bloedziekten (zoals leukemie). Wanneer zij chemotherapie krijgen, doodt dit namelijk het beenmerg dat bloedplaatjes aanmaakt. Door donorbloedplaatjes toe te dienen, kunnen mensen met een kwaadaardige bloedziekte geholpen worden deze ziekte te doorstaan.

Witte bloedcellen worden niet via bloedtransfusie toegediend.

Hoeveel liter bloed heeft een mens?

Hoeveel liter bloed een mens heeft, verschilt voor mannen en vrouwen. Gemiddeld heeft een mens ongeveer 5 liter bloed in zijn lichaam: een man heeft 5,6 liter bloed en een vrouw 4,5 liter. Ongeveer 7 procent van het lichaam bestaat uit bloed. Bloed bestaat voor 86 procent uit water.

Laatst bijgewerkt op 13 juli 2018