Goede omgangsvorm maakt dementen meer tevreden
Nieuwe, zogenaamde belevingsgerichte, omgangsvormen, zoals 'validation' (het in de communicatie bevestigen van gevoelens), 'snoezelen' (kontakt leggen door geluiden, geuren of knuffels), warme zorg (waarbij huiselijkheid en de afwezigheid van dwang voorop staan) en reminiscentie (herinneringen ophalen met oude foto's of voorwerpen), kunnen daarbij helpen. Dat is gebleken uit nieuw onderzoek van de VU Amsterdam, het Trimbos-instituut en het NZi.
Uit het onderzoek bleek dat bewoners die belevingsgerichte zorg ontvangen hadden na zeven maanden meer tevreden waren met hun situatie dan degenen die reguliere zorg hadden ontvangen. Degenen met een lichte tot matige dementie waren emotioneel evenwichtiger. Ze hadden meer plezier en minder angst. Bovendien hadden ze minder moeite met het aanvaarden van hulp van verzorgenden. Tenslotte was er een tendens dat ze meer open stonden voor anderen in hun directe omgeving.
Verzorgenden die vonden dat ze in de cursus belevingsgerichte zorg veel geleerd hadden, vertoonden minder tekenen van stress zoals slapeloze nachten, hoofdpijn en andere lichamelijke klachten. Het kostenverschil tussen beide vormen van zorg bedroeg slechts 35 gulden per bewoner per maand. Dat werd met name veroorzaakt door de scholingskosten.
De onderzoekers menen dat hiermee de meerwaarde van de belevingsgerichte zorg voor ouderen met dementie is aangetoond. Zij achten toepassing op grote schaal in Nederland verantwoord. Dit kan de kwaliteit van de zorg verbeteren en veel leed voorkomen voor mensen met dementie, hun familie en professionele verzorgenden. De onderzoekers willen het publiek over deze resultaten informeren in het kader van de Internationale Dag voor de Geestelijke Volksgezondheid op 10 oktober a.s. De nieuwe inzichten geven met name familieleden handvaten om beter om te gaan met de dementerende persoon en de gevolgen die dementie met zich meebrengt.
Deskundigen hebben lang gedacht dat ouderen met dementie geen besef hebben van hun ziekte. De laatste jaren komen we steeds meer tot de ontdekking dat veel betrokken ouderen wel degelijk beseffen dat ze dement zijn of worden. Voor de persoon zelf en de omgeving is het heel belangrijk om er open over te kunnen praten. Het ontkennen van dementie kan ontaarden in psychische nood bij beide partijen. Dit is een van de redenen waarom in de professionele zorg steeds meer aandacht wordt besteed aan de belevingswereld van mensen met dementie en gezocht wordt naar omgangsvormen en middelen om bij die beleving aan te sluiten.
Dit nieuwe inzicht was aanleiding voor een grootschalig onderzoek naar de voordelen van zorg die aansluit bij de belevingswereld, de zogenaamde belevingsgerichte zorg, boven de traditionele zorg in het verpleeghuis. Het onderzoek werd uitgevoerd door de afdeling Psychiatrie en het Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek (EMGO) van de Vrije Universiteit Amsterdam, het Trimbos-instituut, en het NZi (Onderzoek, opleiding en informatie in de zorg). In het onderzoek werd in veertien verpleeghuizen op acht psychogeriatrische afdelingen gedurende zeven maanden belevingsgerichte zorg toegepast terwijl bewoners op acht andere, maar vergelijkbare, afdelingen de reguliere zorg kregen. In totaal deden 146 mensen aan de studie mee. Allen waren 65 jaar of ouder en hadden de ziekte van Alzheimer of een niet nader omschreven dementiesyndroom.
Nagegaan werd of ouderen die belevingsgerichte zorg ontvingen psychisch en sociaal beter functioneerden dan degenenen die reguliere zorg kregen. Ook werd gekeken of het bieden van belevingsgerichte zorg een effect had op de lichamelijke en geestelijke gezondheid van verzorgenden. De verpleegkundigen en verzorgenden op de experimentele afdelingen kregen allen een cursus van het Instituut voor Maieutische Ontwikkeling in de Zorgpraktijk (IMOZ).