Seksualiteit gevangen tussen wens en werkelijkheid
Ondanks de veelheid aan informatie over seks en seksualiteit en mogelijkheden die de huidige maatschappij ertoe biedt, neemt het plezier dat mensen aan seks beleven niet toe. Steeds meer mensen zoeken daarom hulp. De belangrijkste klachten zijn, aldus Van de Wiel: 'ik heb geen zin' en bij mannen 'hij doet het niet'. Seksuele problemen worden vaak eerst geuit als lichamelijke klachten. "Zo komen mensen in het medische circuit terecht. Lichamelijke ongemakken kunnen daar meestal wel verholpen worden, maar de problemen zijn dan meestal niet voorbij. Een prachtige erectie hoeft bijvoorbeeld niet tot het felbegeerde hoogtepunt te leiden."
Volgens Van de Wiel is seksuologie een teamsport. Zowel medici als psychologen vervullen binnen deze tak van wetenschap een belangrijke rol. Binnen de seksuologie zijn de lichamelijke voorwaarden om tot seksueel genot te komen van ondergeschikt belang aan de emotionele voorwaarden. Lichamelijk falen hoeft een bevredigende seksuologische beleving immers niet in de weg te staan. In zijn oratie legt Van de Wiel uit dat de ontwikkelingspsychologie bij het vlot trekken van een gestrande relatie uitkomst kan bieden. Het sleutelbegrip hierbij is 'differentiatie'. "Wil je alle aspecten van intimiteit en passie aan bod laten komen, dan moet je in staat zijn om gelijktijdig een zeer intense emotionele relatie met de ander te onderhouden en je moet jezelf kunnen blijven. Dit proces van differentiatie is een rijpingsproces dat het hele leven voortgaat en niet bij een bepaalde leeftijd stilstaat."
Of mensen deze differentiatie kunnen bereiken is afhankelijk van een aantal voorwaarden. "Je moet in staat zijn angst of spanning te verdragen, vooral wanneer er veel te verliezen valt. Je moet flexibel zijn in je eigen rolgedrag en bij meningsverschillen en je moet onder woorden kunnen brengen wat je gevoelens en wensen zijn. Wanneer je daarbij accepteert dat seksualiteit een leerproces is en dat je niet de hoogste graad van perfectie hoeft te bereiken, is er in een seksuele relatie veel gewonnen."
Een belangrijk aandachtspunt van Van de Wiel is seksualiteit en ziekte. Het zijn dan niet uitsluitend de lichamelijke ongemakken die bij de behandeling voorop staan, maar vooral ook de emotionele. Mensen met een ernstige of chronische aandoening zijn vaak niet in staat om zich seksueel kwetsbaar op te stellen en spanning te verdragen. Zij vallen vaak terug op veilige waarden en normen waarbij angst en onzekerheid niet gewenst zijn. Juist in deze situatie zijn dergelijke patienten gebaat bij een seksuologische 'differentiatie-therapie'.
Het begrip differentiatie bestaat al langer binnen de ontwikkelingspsychologie, maar is niet zo lang geleden geintroduceerd binnen de seksuologie. Binnen dit vakgebied heeft deze manier van denken en handelen inmiddels zijn waarde bewezen. Seksuologen vinden het niet wenselijk om mensen waarden en normen op te leggen of kunstjes aan te leren. "Toch willen mensen houvast. Door de individuele ontwikkeling van mensen bij de behandeling als uitgangspunt te nemen, kun je als seksuoloog mensen toch die houvast geven waardoor zij zelf weer verder kunnen."