Neurostimulatie – pacemaker voor blaas of darmen

Wie komt in aanmerking voor neurostimulatie?

In eerste instantie werd neurostimulatie alleen gebruikt bij urgency-incontinentie, ook wel bekend als een overactieve blaas. Later kwamen hier andere toepassingen bij. Inmiddels wordt sacrale neurostimulatie gebruikt bij:

• Een overactieve blaas met urineverlies (urgency-incontinentie)
• Een overactieve blaas zonder urineverlies (urgency-frequentie)
• Urineretentie (niet kunnen plassen of niet volledig kunnen uitplassen)
• Ontlastingsincontinentie

Er wordt momenteel onderzoek gedaan om te kijken of sacrale neuromodulatie ook gebruikt kan worden bij chronische obstipatie zonder duidelijke oorzaak. Deze behandeling wordt voorlopig vergoed vanuit het basispakket, mits patiënten meedoen met een onderzoek naar de effectiviteit van neurostimulatie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in het MUMC in Maastricht en het GHZ in Gouda.

Sacrale neurostimulatie wordt ingezet als andere behandelingen, zoals bekkenbodemoefeningen en medicijnen, niet goed genoeg werken of moeilijk te verdragen zijn. Als je al verschillende behandelingen geprobeerd hebt en die te weinig effect hebben, kun je met je arts overleggen of je in aanmerking komt voor sacrale neurostimulatie.

Hoe werkt neurostimulatie?

Bij sacrale neurostimulatie worden via een geleidingsdraad elektrische pulsen afgegeven aan de sacrale zenuwen. Deze zenuwen liggen achter het heiligbeen (het onderste deel van de wervelkolom met als einde het stuitje). Ze zijn belangrijk voor het functioneren van de blaas, darmen en het bekkenbodemgebied. Ze geven namelijk allerlei signalen door via het ruggenmerg aan de hersenen en weer terug. De elektrische pulsen van de neurostimulator kunnen deze signalen beïnvloeden. Zo stimuleren ze de zenuwen om de spieren in het bekkenbodemgebied te laten ontspannen of aanspannen. Een sacrale neurostimulator wordt ook wel de pacemaker voor de blaas en darmen genoemd. Een pacemaker geeft stroomstootjes af om het hart in de juiste balans (ritme) te houden, een sacrale neurostimulator doet iets soortgelijks voor het bekkenbodemgebied.

Proefstimulatie

Om te bepalen of de juiste zenuwen gestimuleerd worden en het juiste effect bereikt wordt, vindt eerst een proefstimulatie plaats. Hierbij wordt een tijdelijke geleidingsdraad op de polikliniek geplaatst of een definitieve geleidingsdraad tijdens een dagopname in de buurt van de derde heiligbeenzenuw (vlakbij het stuitje). De geleidingsdraad wordt aangesloten op een proefstimulator die je bij je moet dragen. De stimulator stuurt de elektrische pulsen naar de sacrale zenuwen. Vervolgens houd je tijdens de proefperiode goed bij welke effecten je ervaart in een dagboek, bijvoorbeeld over je toiletgedrag en het verlies van urine en/of ontlasting. De proefperiode duurt gemiddeld een tot drie weken.

Implantatie

Als de proefstimulatie succesvol is en de klachten sterk verminderd of verdwenen zijn, kan een inwendige neurostimulator geplaatst worden. Zowel de stimulator als de geleidingsdraad worden dan onderhuids ingebracht in de bovenbil en met elkaar verbonden. De arts stelt de neurostimulator in met een speciaal apparaat. Soms moet de stimulator nog enkele keren worden bijgesteld voor een optimale werking. Met een soort afstandsbediening kun je de stimulator uiteindelijk zelf bedienen.

Effectiviteit neurostimulatie bij incontinentie*

Wereldwijd zijn inmiddels al ruim 273.000 mensen behandeld met sacrale neurostimulatie. Ruim tachtig procent is tevreden met de behandeling. Bovendien is het effect blijvend. De blijvende effectiviteit is aangetoond met onderzoek voor een periode van vijf jaar. Na vijf jaar is 45 procent van de mensen met urine-incontinentie volledig klachtenvrij. Van de mensen met een overactieve blaas ervaart 82 procent na vijf jaar een aanzienlijke vermindering in de klachten van urineverlies. Van de mensen met ontlastingsincontinentie is dit 89 procent. Naast de verbetering in klachten verbetert ook de kwaliteit van leven aanzienlijk. Overleg met je behandelend arts of jij in aanmerking komt voor neurostimulatie.

Op zoek naar een SNM-behandelcentrum? De Proctos Kliniek voert sacrale neuromodulatie uit. Ga voor meer informatie naar de Proctos Kliniek op solvo.nl.

*Bron: Medtronic, gebaseerd op onderzoek naar sacrale neuromodulatie met het InterStim-systeem (Foster et al. 2007; Van Wunnik et al. 2011; Siegel et al. 2017; Hull et al. 2013).

Zie de handleiding van de apparatuur voor gedetailleerde informatie over de instructies voor gebruik, (de implantatie procedure), indicaties, contra-indicaties, waarschuwingen, voorzorgsmaatregelen en mogelijke bijwerkingen. Voor verdere informatie, bel Medtronic op +31(0) 407117555. Of neem contact op met je vaste aanspreekpunt van Medtronic en/of kijk op de website www.medtronic.nl.

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door onze partners