Werking en bijwerkingen van antibiotica bij bacteriële infecties
Antibiotica slik je op advies van de (huis)arts als je een (ernstige) bacteriële infectie hebt. Maar weet je eigenlijk wel wat je precies slikt en waarom? En hoeveel soorten antibiotica er zijn? Lees in dit dossier alles over antibiotica; waarvoor je het gebruikt en wat mogelijke bijwerkingen van antibiotica zijn.
Wat zijn antibiotica?
Bij ernstige bacteriële infecties schrijft de huisarts soms antibiotica voor. Er zijn meerdere soorten antibiotica. Antibiotica zijn medicijnen gemaakt van (een deel van) micro-organismen, zoals bacteriën en schimmels. Er zijn veel soorten bacteriën die in verschillende groepen te verdelen zijn. Elk antibioticum werkt op een specifieke groep van bacteriën. Antibiotica verzwakken of doden bacteriën of remmen de groei ervan. Je lichaam ruimt de verzwakte of gedode bacteriën dan op.
Wat zijn bacteriële infecties?
Mensen dragen miljoenen bacteriën bij zich. Dat is alleen maar goed, want zonder bacteriën kunnen we niet leven. Maar soms maken bacteriën je ziek. Dan dringen bacteriën je lichaam binnen en vermeerderen zich. Sommige bacteriën scheiden bepaalde stoffen (toxines) uit waardoor een ontsteking (infectie) ontstaat. Voorbeelden hiervan zijn blaasontsteking, sommige SOA’s (seksueel overdraagbare aandoeningen) en longontsteking.
Hoe werken antibiotica tegen bacteriële infecties?
Een antibioticum werkt selectief. Dat betekent dat het gericht werkt tegen een specifieke bacterie(groep). Het antibioticum zorgt ervoor dat de bacterie zich niet meer vermeerdert en verzwakt. Antibiotica werken alleen tegen infecties die veroorzaakt zijn door bacteriën. Als een virus of schimmel de infectie veroorzaakt heb je andere medicatie nodig.
Hoe snel werken antibiotica?
Antibiotica werken specifiek tegen een groep bacteriën, maar hoe snel werken antibiotica? Antibiotica werken het best als de bacterie waar ze op aangrijpen nog actief is. De meeste bacteriën zijn aan het begin van de antibioticakuur actief. Daarom zullen de antibiotica snel werken en zullen de klachten verminderen omdat veel bacteriën verzwakken. Het is wel belangrijk dat de concentratie antibioticum in het bloed boven een minimum is. Om die reden zijn meestal tijden aangegeven waarop je het medicijn moet slikken.
Hoe lang werken antibiotica nog na?
De antibiotica zijn niet direct na het stoppen van de kuur uit je lichaam verdwenen. Hoe lang antibiotica nog nawerken, verschilt per antibioticum. Het kan soms tot vijf dagen na de laatste pil in je lichaam blijven. Ondanks dat de klachten snel zullen verdwijnen, zal je de antibiotica gedurende een paar dagen moeten gebruiken. Een antibioticakuur wordt zelden voor minder dan vijf dagen voorgeschreven. Als de behandeling te vroeg stopt vlamt de infectie mogelijk weer op. Het verschilt per antibioticum hoe lang het lichaam erover doet om het te verbruiken. Daarom is er geen vaste regel hoe lang het antibioticum nog in je lichaam blijft. Vaak staat in de bijsluiter van het antibioticum hoe lang de halfwaardetijd is. Dat geeft aan hoe lang het duurt voor de helft van de antibiotica uit het lichaam verdwenen is.
Waarom moet je een antibioticakuur altijd afmaken?
Stop nooit zomaar met het gebruik van antibiotica ook al zijn de klachten verdwenen; er zijn mogelijk nog bacteriën actief in het lichaam. Het is daarom heel belangrijk de antibioticakuur af te maken. Alleen zo weet je zeker dat alle bacteriën opgeruimd zijn. Dat is gunstig voor zowel jezelf als voor de hele bevolking. Door een antibioticakuur af te maken voorkom je namelijk dat een bacterie resistentie (weerstand) opbouwt tegen een bepaald antibioticum. Als een bacterie resistent raakt werkt het medicijn niet meer goed tegen de bacterie. Lees meer over hoe resistentie tegen antibiotica ontstaat.