Ontstaan en oorzaken allergisch contacteczeem

Of en op welk tijdstip een stof een contactallergie veroorzaakt, hangt af van de eigenschappen van de betrokken stof. Voor sommige stoffen wordt men snel en gemakkelijk allergisch. Maar ook persoonlijke eigenschappen, die nog onvoldoende bekend zijn, spelen een rol. Als een stof met allergische eigenschappen goed door de huid heendringt, bijvoorbeeld omdat deze beschadigd is door irritatie, treedt sneller overgevoeligheid op dan wanneer de huid intact is. Het is goed mogelijk om zonder problemen jaren achtereen met een bepaalde stof gewerkt te hebben voordat men, zomaar opeens, allergisch wordt. Anderzijds kan een contact van enkele weken reeds voldoende zijn. Is men eenmaal allergisch, dan zijn slechts hele kleine hoeveelheden van het allergeen nodig om huidklachten te veroorzaken. Een contactallergie blijft vaak levenslang bestaan.

Stoffen die contactallergieën kunnen veroorzaken

Het aantal stoffen dat een contactallergie kan veroorzaken (contactallergenen) is heel groot. De meest voorkomende allergenen zijn:

• onedele metalen, zoals nikkel en chroom, die respectievelijk o.a. te vinden zijn in “goedkope” sieraden, cement (metselaarseczeem) en leer
• geurstoffen, zoals die gebruikt worden in parfums en cosmetica, maar ook in industriële producten om onaangename geuren te maskeren
• conserveermiddelen, gebruikt in producten die aan bederf onderhevig zijn, zoals cosmetica, handcrèmes en talrijke industriële producten
• stoffen die in rubber zitten
• lijmen
• geneesmiddelen in zalven
• planten
• beroepsgebonden stoffen, zoals bestanddelen van haarverf en permanentvloeistoffen bij kappers (kapperseczeem).

Enkele aspecten van allergisch contacteczeem

Soms treden overgevoeligheidsverschijnselen alleen op wanneer het contactallergeen in combinatie met licht in contact met de huid komt (foto-allergisch contacteczeem). Dit komt o.a. voor bij antizonnebrandcrèmes en parfums. Een enkele keer ontstaat een allergisch contacteczeem door een stof die bij contact met de huid bijna direct jeuk, roodheid en zwelling geeft. Deze directe reactie (contacturticaria) verdwijnt ook weer snel. Dit is een urticariële reactie, net zoals netelroos of galbulten. Indien contact met een dergelijke stof regelmatig optreedt, ontstaat, mede door het voortdurend krabben en wrijven tengevolge van jeuk, een contacteczeem dat er precies zo uitziet als de andere contacteczemen. Dergelijke reacties worden o.a. gezien bij huidcontact met rubberen handschoenen, fruit en groente (bijvoorbeeld kiwi, aardbei, tomaten), kaas, vlees en vis.