© 2024 solvo B.V.

Psoriasis (Psoriasis vulgaris)

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een veelvoorkomende niet-besmettelijke huidaandoening met rode en schilferende plekken, vooral op de ellebogen, de knieën en het behaarde hoofd. Bij het ontstaan van psoriasis speelt erfelijke aanleg een belangrijke rol. Daarnaast kunnen andere factoren, zoals infecties, beschadiging van de huid en medicijnen het beloop van psoriasis beinvloeden. Het beloop, waarbij verbetering en verergering elkaar afwisselen, varieert sterk; meestal echter is psoriasis een chronische ziekte. Sommige mensen hebben slechts enkele plekjes, terwijl bij anderen (bijna) de gehele huid is aangedaan. Psoriasis kan door behandeling aanzienlijk verbeteren, maar geen enkele therapie kan de huidziekte definitief genezen. 

Hoe ontstaat psoriasis?

De precieze oorzaak van psoriasis is niet bekend; wel is duidelijk dat een erfelijke aanleg van groot belang is. Bij mensen die de erfelijke aanleg voor psoriasis hebben, kunnen diverse zogeheten omgevingsfactoren psoriasis laten uitbreken of een al bestaande psoriasis verergeren. Voorbeelden hiervan zijn: 

  • Beschadiging van de huid. 
  • Infecties. 
  • Geneesmiddelen. 
  • Blootstelling aan zonlicht. 
  • Hormonale factoren. 
  • Psychologische stress. 
  • Alcohol. 
  • Roken.

Erfelijke aanleg

Erfelijke aanleg speelt bij psoriasis een belangrijke rol. Bij familieleden in de eerste graad (ouders, kinderen, broers, zusters) en de tweede graad (ooms, tantes, neven, nichten) van mensen met psoriasis komt de aandoening vaker voor dan bij mensen zonder psoriasis. Een kind heeft een kans van ongeveer 10-20% om psoriasis te krijgen wanneer een van de ouders psoriasis heeft en van ongeveer 50% wanneer beide ouders psoriasis hebben. Iemand die een zus of een broer met psoriasis heeft, maar geen andere familieleden die de ziekte ook hebben, heeft ongeveer 6% kans om zelf ook psoriasis te krijgen

Beschadiging van de huid

Op de plaats waar (normale) huid beschadigd wordt kan na gemiddeld 7-14 dagen een psoriasisplek ontstaan. Dit heet het Koebner fenomeen. Allerlei soorten beschadiging van de huid kunnen hiervoor verantwoordelijk zijn, zoals schaafplekken, brandwonden, operatiewonden en chemische wonden (bijvoorbeeld door zuren). Ook infecties van de huid (bijvoorbeeld herpes infecties, steenpuisten) en sommige aandoeningen waarbij de huid ontstoken is (bijvoorbeeld eczeem) kunnen een Koebner fenomeen geven. De kans dat er na een beschadiging psoriasis ontstaat wordt geschat op 40-75% en is waarschijnlijk het grootst wanneer de psoriasis uitgebreider en actief is, d.w.z. dat er ook spontaan al wat plekken ontstaan. 

Infecties

Een bacteriele infectie met streptokokken, vooral van de keel (angina), kan aanleiding geven tot een uitgebreide uitslag met kleine psoriasisplekjes, die in korte tijd ontstaan. Dit heet een psoriasis guttata (gutta = druppel) Ook bij 'gewone' psoriasis kunnen streptokokken een rol spelen en bij sommige mensen verdwijnt de psoriasis na behandeling met antibioticakuren tegen de streptokokken. Bij mensen met AIDS en andere HIV-infecties is het beloop van psoriasis vaak ernstiger. 

Geneesmiddelen

In veel boeken en artikelen wordt geschreven dat bepaalde geneesmiddelen psoriasis kunnen veroorzaken of verergeren. Tot die medicijnen behoren middelen tegen hoge bloeddruk (betablokkers en ACE-remmers), lithium (tegen depressie), middelen tegen malaria, en ontstekingsremmende pijnstillers zoals diclofenac, ibuprofen en naproxen. Ook het plotseling stoppen van prednison en soortgelijke medicijnen (bijnierschorshormonen) zou een psoriasis kunnen veroorzaken of verergeren.
Hiernaar is echter weinig goed onderzoek gedaan. Lithium en de antimalariamiddelen lijken inderdaad dit effect te kunnen hebben, maar van de andere genoemde medicijnen is dat erg onzeker.

Blootstelling aan zonlicht

Over het algemeen zal zonlicht psoriasis verbeteren. Bij ongeveer 5% van de mensen met psoriasis treedt door de zon juist een verergering op. Vaak zijn dat oudere mensen (vrouwen wat vaker dan mannen) met een lichte huid. Nogal eens vertellen ze 'zonneallergie' te hebben en gaan de plekjes van deze zonlichtovergevoeligheid naderhand door het Koebner fenomeen over in psoriasisplekken.

Hormonale factoren

Er zijn verscheidene aanwijzingen dat hormonen invloed kunnen hebben op (het beloop van) psoriasis. Zo begint psoriasis bij meisjes vaak in de puberteit, kan de ziekte veranderen tijdens en na een zwangerschap en kunnen anticonceptiepillen met hoge doses oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen) soms een psoriasis provoceren.

De kans dat psoriasis verbetert in de zwangerschap (40%) is veel groter dan dat de ziekte zal verergeren (14%). In de 3 maanden na de bevalling is de situatie precies andersom: verbetering bij 11% en verergering bij 54%. In enkele gevallen kan tijdens de zwangerschap een zeldzame variant van psoriasis ontstaan, de zogeheten gegeneraliseerde psoriasis pustulosa. 

Psychologische stress

Er zijn diverse aanwijzingen dat stress een belangrijke rol speelt bij het ontstaan en verergeren van psoriasis. Ongeveer 60% van de mensen met psoriasis wijst stress als een belangrijke oorzaak voor hun huidziekte aan. De mate van stress komt vaak overeen met de ernst van de huidziekte. 
Anderzijds kan het hebben van psoriasis zelf natuurlijk ook aanleiding zijn tot stress. De kwaliteit van leven kan daardoor ernstig worden aangetast. Deze mensen reageren vaak minder goed op behandeling van hun psoriasis dan mensen die daar niet zoveel moeite mee hebben. Wanneer ze hiervoor begeleiding krijgen (bijvoorbeeld door een psycholoog) en de stress vermindert, dan kan ook de behandeling van de psoriasis betere resultaten geven. 

Alcohol 

Het gebruik van alcohol kan - vooral bij mannen - een bestaande psoriasis verergeren, maar lijkt het niet te kunnen veroorzaken. Zware drinkers hebben over het algemeen een ernstigere en actievere psoriasis. Natuurlijk kan het overmatig gebruik van alcohol ook een reactie zijn op de stress die het hebben van psoriasis met zich meebrengt. Deze mensen reageren vaak slecht op behandeling, ook al omdat ze zich vaak niet aan de behandelvoorschriften en -adviezen houden.

Roken

Het percentage vrouwen met psoriasis dat rookt is hoger dan bij vrouwen zonder psoriasis. Of roken psoriasis provoceert of dat de stress van psoriasis meer vrouwen aanzet tot het roken van sigaretten (vergelijkbaar met het meer drinken bij mannen) is niet bekend. Vooral een vorm van psoriasis met pustels (etterpuistjes) in de handpalmen en op de voetzolen (psoriasis palmoplantaris pustulosa) komt tien keer vaker voor bij vrouwen die meer dan 15 sigaretten per dag roken. Onder mannen met psoriasis is het percentage rokers niet verhoogd. 

Gerelateerde informatie

Lees meer over Psoriasis op

  • Gezondheidsplein

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Wil jij meer informatie over medicijnen, onderzoeken en
behandelingen ontvangen? Schrijf je dan in en krijg maandelijks de nieuwsbrief.

Ziekenhuis.nl gebruikt cookies. Lees hier onze Privacy- en cookieverklaring.

Cookies

Ziekenhuis

Om je een informatieve en prettige online ervaring te bieden, maken Ziekenhuis.nl (onderdeel van solvo b.v.) en derden gebruik van verschillende soorten cookies. Hieronder vallen functionele, analytische en persoonlijke cookies. Met deze cookies kunnen we de werking van onze website verbeteren en je van gepersonaliseerde advertenties voorzien. Door op ‘Akkoord en doorgaan’ te klikken, gaat u akkoord met het plaatsen van alle cookies zoals omschreven in onze privacy- & cookieverklaring.

Cookievoorkeuren

Je kunt hieronder toestemming geven voor het plaatsen van persoonlijke cookies. Met deze cookies houden wij en onze partners je gedrag op onze website bij met als doel je persoonlijke advertenties te tonen en onze website te optimaliseren.

Selecteer welke cookies je wil accepteren