Spataderen (Varices)

Wat zijn spataderen?

Spataderen (varices) zijn afwijkingen die veelvuldig voorkomen, meer bij vrouwen dan bij mannen. Men kan met recht spreken van een volksziekte. Onder spataderen wordt hier verstaan iedere abnormale verwijding van een ader. In het algemeen wordt pas over spataderen gesproken wanneer aan de benen duidelijk zichtbare blauwe en verdikte of voelbare, wat kronkelig verlopende aderen aanwezig zijn. Al naar gelang de vorm en de grootte van deze abnormale aderen kunnen verschillende typen onderscheiden worden. In de loop van het leven krijgen steeds meer mensen in meer of mindere mate last van spataderen. Aderen zijn die bloedvaten die zorgen voor de terugstroom van het bloed naar het hart. Daarnaast kent men slagaderen; zij vervoeren het bloed van het hart naar de weefsels. Spataderen komen meestal aan de benen voor, maar in principe kunnen zij ook elders in het lichaam ontstaan (bijvoorbeeld aambeien bij de anus). Deze tekst gaat alleen over spataderen aan de benen. 

Hoe ontstaan spataderen? 

Er zijn enkele factoren die belangrijk zijn bij het ontstaan van spataderen: 

• Aanleg
  Spataderen zijn veelal erfelijk. Door aangeboren zwakte van het steunweefsel van de aderen kunnen spataderen ontstaan. Doordat de mens rechtop loopt zullen onder invloed van de zwaartekracht spataderen zich juist in de onderbenen gaan ontwikkelen. 
  
  
• Zwangerschap 
  Zowel door hormonale invloeden als door een beperking van de terugstroom van het bloed in de aderen uit de benen naar het hart (door druk van de groeiende baarmoeder) ontstaan spataderen gemakkelijker tijdens de zwangerschap. 
  
  
• Hormonale factoren 
  De invloed van de verschillende hormonen op het ontstaan van spataderen is nog niet geheel duidelijk, maar lijkt wel aanwezig. 
  
  
• Overige oorzaken 
  Spataderen kunnen ook een gevolg zijn van een ziekte zoals bijvoorbeeld een trombosebeen. Bij een trombosebeen zijn enkele aderen binnenin het been verstopt geraakt door gestold bloed. Hierdoor zijn andere aderen aan de buitenkant van het been overbelast. Na een aantal jaren zullen veel mensen die een trombosebeen hebben gehad hierdoor last van spataderen krijgen. Ook andere aandoeningen van het been, zoals bijvoorbeeld operaties en ongevallen, kunnen aanleiding geven tot spataderen. Spataderen kunnen gepaard gaan met andere huidafwijkingen, die duiden op een verstoorde bloedafvoer, van het been. 

Hoe herken je spataderen?

Soms zullen er helemaal geen klachten bestaan. Wel zullen veel mensen de aanwezigheid van spataderen als storend of lelijk ervaren. 

Als de spataderen klachten geven, is dat meestal in de vorm van een moe, loom en zwaar gevoel in de benen. Soms ook trillingen in de benen. Men kan de benen dan niet goed stil houden in bed of men heeft het gevoel dat er iets over de benen kruipt. In zeldzame gevallen is er echt pijn en eveneens zeldzaam is een bloeding uit een spatader.