Retinoblastoom
Wat is retinoblastoom?
Retinoblastoom is een zeldzame vorm van kanker, die ontstaat in het netvlies van het oog. De ziekte komt voornamelijk voor bij kinderen onder de 5 jaar en is bij vroegtijdige herkenning goed behandelbaar. Onbehandeld kan de kanker zich door het lichaam verspreiden met fatale afloop. Het komt in Nederland bij 12 tot 15 nieuwe patiëntjes per jaar voor.
Oorzaken
Retinoblastoom is in een deel (40%) van de gevallen erfelijk overdraagbaar. Bij familiaire belasting zijn vaak beide ogen aangedaan. De overige 60% van de gevallen is niet erfelijk; bij deze 'sporadische' vorm van retinoblastoom is de aandoening veelal tot één oog beperkt.
Verschijnselen
Het retinoblastoom kan zich op verschillende manieren manifesteren. Soms veroorzaakt de in het netvlies groeiende tumor een wittige reflex in de pupilopening, het zogenaamde kattenoog. Af en toe valt dit voor het eerst op bij geflitste foto's waarbij de pupillen in een of beide ogen niet gelijk oplichten. Sommige kinderen met een retinoblastoom worden scheel omdat het zicht door de tumorgroei afneemt. Ook kan er een pijnlijk rood oog ontstaan lijkend op een oogontsteking of verhoogde oogdruk. Oogheelkundig onderzoek, vaak uitgebreid met aanvullende onderzoeken zal dan de diagnose kunnen leveren.
Diagnose
Wanneer een van de ouders van een baby vroeger behandeld is voor de erfelijke vorm van retinoblastoom heeft dit kind ongeveer 50% kans retinoblastoom te krijgen. In principe worden deze babies daarom vooral in de eerste levensjaren zeer frequent oogheelkundig onderzocht (in narcose gespiegeld) zodat een eventuele tumor in een zo vroeg mogelijk stadium wordt ontdekt. Dan heeft de behandeling de grootste kans op succes. Kinderen bij wie de oogarts een retinoblastoom vermoed of vaststelde bij oogspiegelonderzoek, veelal in narcose, worden uitgebreid nader onderzocht. Er wordt een echo van de ogen gemaakt, het kind wordt onderzocht door een kinderarts, er wordt een MRI-scan gemaakt, een ruggenprik is dikwijls nodig om uitbreiding buiten het oog in het zenuwstelsel uit te sluiten. Ook zal er een DNA analyse plaatsvinden om mogelijk aanwezige erfelijke aanleg op te sporen.