Pijnprikkels, acute en chronische pijn
Pijn ontstaat doordat de pijnreceptoren geprikkeld raken en een signaal naar de hersenen sturen. Pijnreceptoren zitten door het hele lichaam verspreid. Aan de buitenkant van het lichaam heb je pijnzenuwen in de huid, het hoornvlies (oog) en trommelvlies (oor). Binnenin het lichaam bevinden de pijnzenuwen zich in de organen en het bewegingsapparaat.
De pijnzenuwen kunnen verschillende pijnprikkels waarnemen:
- Mechanische pijnprikkels ontstaan als er overmatige druk of impact op de pijnzenuw komt te staan. Dit ontstaat bijvoorbeeld na een klap, val, stoot en klemming. Je kunt ook spreken van drukpijn.
- Thermische pijnprikkels worden ontvangen door de thermische pijnreceptoren. De prikkel ontstaat door een flinke afwijking van de lichaamstemperatuur, bijvoorbeeld als het extreem warm of koud is buiten.
- Chemische pijnprikkels ontstaan door chemische stoffen. Het hoornvlies van het oog raakt bijvoorbeeld geprikkeld in rokerige ruimtes.
Als de zenuwen deze pijnprikkels waarnemen, sturen ze een signaal via het ruggenmerg naar de hersenen. De signalen komen in het bewustwordingsgebied, maar ook in andere delen van de hersenen, bijvoorbeeld delen die belangrijk zijn voor emoties, gedachten en gedrag. Samen vormen deze hersengebieden een soort pijnnetwerk. De verschillende onderdelen kunnen de pijnbeleving versterken of dempen.
Acute en chronische pijn
Naast de verschillende pijnprikkels kun je pijn onderscheiden in acute pijn en chronische pijn:
- Acute pijn treedt plotseling op en gaat relatief snel weer over. Acute pijn ontstaat bijvoorbeeld als je je stoot, snijdt, valt of iets breekt. Acute pijn kan ook ontstaan na een operatie.
- Chronische pijn is langer dan drie maanden aanwezig. Meestal is de oorzaak van chronische pijn bekend, bijvoorbeeld bij reuma. Je hebt dan pijn door een chronische ontsteking van de botten of gewrichten. Bij sommige chronische pijnklachten blijft de oorzaak onduidelijk. Er zijn dan geen vindbare afwijkingen.
De exacte pijnbeleving is niet alleen afhankelijk van de oorzaak of aandoening, maar ook van andere factoren. Lees hierover meer op de volgende pagina´s.